Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

causa válida

  • 1 causa válida

    юридически действительное основание, интерес
    * * *

    El diccionario Español-ruso jurídico > causa válida

  • 2 causa válida

    Испанско-русский универсальный словарь > causa válida

  • 3 causa válida

    • good citizenship
    • good cooking

    Diccionario Técnico Español-Inglés > causa válida

  • 4 causa válida

    f.
    good consideration.

    Spanish-English dictionary > causa válida

  • 5 causa

    1) основание, причина;
    2) дело, тяжба, процесс;
    3) интересы, цель;
    4) встречное удовлетворение
    * * *
    f
    1) судебное дело; иск; тяжба, правовой спор, судебный спор; судебное разбирательство, судебный процесс

    alegar una causa ante un tribunal — выступать в суде; вести судебное дело

    cuantía de la causa — сумма исковых требований, цена иска

    instruir la causa — вести дело; расследовать дело, вести следствие по делу

    juez de la causa — 1) судья первой инстанции 2) судья, участвующий в рассмотрении дела

    justa causa — уважительная причина; законное основание

    mortis causaлат. 1) в ожидании смерти 2) по причине смерти

    mostrar causaPR показать причину

    recusación con causa — 1) отвод по конкретному основанию 2) возражение, основанное ссылкой на конкретное обстоятельство

    revisión de la causa — 1) повторное слушание дела; повторное расследование 2) пересмотр дела

    tramitar causa en perjuicio de alguienпередать дело на кого-л. в суд; преследовать в судебном порядке; поддерживать обвинение, обвинять

    cuantía de la causa; ver una causa — разбирать, рассматривать, расследовать, заслушивать, слушать дело

    vista de una causa — рассмотрение дела, слушание дела, судебное разбирательство (см. тж. causas)

    - causa adecuada
    - causa ajustada
    - causa apelada
    - causa canónica
    - causa civil
    - causa concurrente
    - causa conocida
    - causa conocida y terminada
    - causa continua
    - causa continuada
    - causa criminal
    - a causa de
    - causa de anulación
    - causa de acción
    - causa de almirantazgo
    - causa de divorcio
    - causa de extinción de las obligaciones
    - causa de impunidad
    - causa de insolvencia
    - causa de justificación
    - causa de nulidad
    - causa de pedir
    - causa de presunta desgracia
    - causa debendi
    - causa del accidente
    - causa desestimada
    - causa determinante
    - causa dictaminada
    - causa directa
    - causa efectuada
    - causa en curso
    - causa enjuiciada
    - causa equitativa
    - causa excipiendi
    - causa expresa
    - causa fenecida
    - causa fungida
    - causa gratuita
    - causa ilícita
    - causa impracticable
    - causa impulsiva
    - causa inadequada
    - causa indirecta
    - causa inmediata
    - causa instrumental
    - causa insuficiente
    - causa judicial
    - causa justa
    - por causa justificada
    - causa legítima
    - causa lícita
    - causa matrimonial
    - causa natural
    - causa no....
    - causa nominal
    - causa onerosa
    - causa pasada
    - causa pendiente
    - causa por efectuarse
    - por justa causa
    - causa presentada
    - causa presente
    - causa probable
    - causa próxima
    - causa razonable
    - causa real
    - causa recíproca
    - causa remota
    - causa resuelta
    - sin justa causa
    - causa sobresída
    - causa suficiente
    - causa tácita
    - causa válida
    - causa valiosa
    - causa valorable
    - causa de demanda
    - causa arreglada
    - causa por presunta desgracia
    - causa ejecutada
    - causa incentiva

    El diccionario Español-ruso jurídico > causa

  • 6 юридически действительное основание

    Русско-испанский юридический словарь > юридически действительное основание

  • 7 good consideration

    s.
    contraprestación valiosa, causa onerosa, causa válida, causa valiosa.

    Nuevo Diccionario Inglés-Español > good consideration

  • 8 юридически действительное основание

    Diccionario universal ruso-español > юридически действительное основание

  • 9 причина

    causa ж., motivo м., ragione ж.

    по причине — per [a] motivo

    * * *
    ж.
    causa; cagione книжн.; ragione; motivo m; pretesto m ( предлог); юр. causale ( побуждение)

    уважительная причи́на — ragione valida / giustificata / plausibile

    побудительная причи́на (преступления)movente m

    по той же причи́не — per la stessa ragione

    по причи́не морозов — per via [a causa] dei geli

    без причи́ны — senza (alcun) motivo

    по той простой причи́не, что... — per la semplice ragione che...

    * * *
    n
    1) gener. movente, cagione, (основная) determinante, occasione, rispetto, verso, via, perche, ragione, autore, causa, fattore, madre, motivo, percome, principio
    2) liter. semenza
    3) lat. quia
    4) law. causale
    5) econ. correlazione
    6) fin. connessione

    Universale dizionario russo-italiano > причина

  • 10 through

    Ɵru:
    1. preposition
    1) (into from one direction and out of in the other: The water flows through a pipe.) a través de
    2) (from side to side or end to end of: He walked (right) through the town.) a través de
    3) (from the beginning to the end of: She read through the magazine.) de cabo a rabo, de principio a fin, entero
    4) (because of: He lost his job through his own stupidity.) por, a causa de
    5) (by way of: He got the job through a friend.) a través de, gracias a
    6) ((American) from... to (inclusive): I work Monday through Friday.) de... a

    2. adverb
    (into and out of; from one side or end to the other; from beginning to end: He went straight/right through.) de un lado a otro

    3. adjective
    1) ((of a bus or train) that goes all the way to one's destination, so that one doesn't have to change (buses or trains): There isn't a through train - you'll have to change.) directo
    2) (finished: Are you through yet?) listo, (haber) acabado con algo

    4. adverb
    (in every part: The house was furnished throughout.) enteramente, por completo
    - soaked
    - wet through
    - through and through
    - through with

    through prep por / a través de
    tr[ɵrʊː]
    1 por, a través de
    2 (because of) por, a causa de
    3 (from beginning to the end) durante todo,-a, hasta el final de
    4 (by means of) por, a través de, mediante
    1 de un lado a otro
    2 (to the end) hasta el final
    3 SMALLBRITISH ENGLISH/SMALL (on phone) conectado,-a
    can you put me through to Helen James? ¿me puede poner con Helen James?
    I rang several times, but I couldn't get through llamé varias veces, pero estaba comunicando
    4 SMALLAMERICAN ENGLISH/SMALL terminado,-a, acabado,-a
    are you through? ¿has acabado?
    1 (train) directo,-a; (traffic) de paso
    \
    SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL
    to be through with something/somebody haber acabado con algo/alguien
    through and through hasta la médula, a ultranza
    no through road calle nombre femenino sin salida
    through ['ɵru:] adv
    1) : a través, de un lado a otro
    let them through: déjenlos pasar
    2) : de principio a fin
    she read the book through: leyó el libro de principio a fin
    3) completely: completamente
    soaked through: completamente empapado
    through adj
    1) direct: directo
    a through train: un tren directo
    2) finished: terminado, acabado
    we're through: hemos terminado
    through prep
    1) : a través de, por
    through the door: por la puerta
    a road through the woods: un camino que atraviesa el bosque
    2) between: entre
    a path through the trees: un sendero entre los árboles
    3) because of: a causa de, como consecuencia de
    through the night: durante la noche
    to go through an experience: pasar por una experiencia
    5) : a, hasta
    from Monday through Friday: de lunes a viernes
    adj.
    acabado, -a adj.
    adj.
    directo, -a adj.
    sin paradas adj.
    terminado, -a adj.
    adv.
    a través adv.
    de un lado a otro adv.
    por medio de adv.
    prep.
    a través de prep.
    atravéz prep.
    mediante prep.
    por prep.

    I θruː
    1)

    to hear/feel something through something — oír*/sentir* algo a través de algo

    b) (past, beyond)

    to be through something — haber* pasado algo

    2)
    a) ( in time)

    half-way through his speech — en medio de su discurso, cuando iba (or vaya etc) por la mitad del discurso

    3) (by)

    through his helpgracias a su ayuda or mediante su ayuda


    II

    the red paint shows through — se nota la pintura roja que hay debajo; see also get, pull, put through

    2) ( in time)
    3)

    wet/soaked through — mojado/calado hasta los huesos

    b)

    through and through: he's a soldier through and through — es militar hasta la médula


    III
    1) ( Transp) (before n) <train/route> directo

    through traffictráfico m de paso

    2) ( finished) (colloq) (pred)

    aren't you through yet? — ¿no has terminado aún?

    as a journalist, you're through — como periodista, estás acabado

    to be through with somebody/something — haber* terminado con alguien/algo

    to be through (with) -ing: I'm through trying to be nice to you — no pienso seguir tratando de ser amable contigo

    3) (BrE Telec)
    [θruː] When through is an element in a phrasal verb, eg break through, fall through, look up the verb.
    1. PREP
    1) (place) por

    I saw him through the crowdlo vi entre la multitud

    to go through sth, to go through a tunnel — atravesar un túnel

    to go through sb's pockets/belongings/papers — hurgar en los bolsillos/entre las cosas/entre los papeles de algn

    to post a letter through the letterboxechar una carta al buzón

    2) (time, process)

    (from) Monday through Friday(US) de lunes a viernes

    to go through a bad/good period — pasar una mala/buena racha

    to be halfway through a book — ir por la mitad de un libro

    all or right through the nightdurante toda la noche

    right through the yeardurante el año entero or todo el año

    3) (means) por

    through him I found out that... — por or a través de él supe que...

    to act through fearobrar movido por el miedo

    he got the job through friendsconsiguió el trabajo por mediación de or a través de unos amigos

    2. ADV

    it's frozen (right) through — está completamente helado

    does this train go through to London? — ¿este tren va directamente a Londres?

    can you put me through to sales, please? — (Telec) ¿puede ponerme or pasarme con el departamento de ventas, por favor?

    the wood has rotted through — la madera se ha podrido completamente

    the window was dirty and I couldn't see through — la ventana estaba sucia y no podía ver nada

    wet through — [person] mojado hasta los huesos, empapado; [object] empapado

    2) (time, process)

    I read the book right through — leí el libro entero

    to sleep the whole night through — dormir la noche entera

    did you stay right through to the end? — ¿te quedaste hasta el final?

    he is through to the finals of the competition — pasó a la final del concurso

    3)

    through and through[be something] hasta la médula, completamente; [know something] de pe a pa

    3. ADJ
    1) [road, train] directo; [traffic] de paso
    2) (=finished) terminado

    you're through! — ¡se acabó (para ti)!

    are you through criticizing? — ¿has terminado or acabado de criticarme?

    I'm through with my girlfriend — he roto or terminado con mi novia

    are you through with that book? — ¿has terminado de leer ese libro?

    I'm through with bridge — renuncio al bridge, ya no vuelvo a jugar al bridge

    3) (Telec)

    you're through! — ¡ya puede hablar!, ¡hable!

    * * *

    I [θruː]
    1)

    to hear/feel something through something — oír*/sentir* algo a través de algo

    b) (past, beyond)

    to be through something — haber* pasado algo

    2)
    a) ( in time)

    half-way through his speech — en medio de su discurso, cuando iba (or vaya etc) por la mitad del discurso

    3) (by)

    through his helpgracias a su ayuda or mediante su ayuda


    II

    the red paint shows through — se nota la pintura roja que hay debajo; see also get, pull, put through

    2) ( in time)
    3)

    wet/soaked through — mojado/calado hasta los huesos

    b)

    through and through: he's a soldier through and through — es militar hasta la médula


    III
    1) ( Transp) (before n) <train/route> directo

    through traffictráfico m de paso

    2) ( finished) (colloq) (pred)

    aren't you through yet? — ¿no has terminado aún?

    as a journalist, you're through — como periodista, estás acabado

    to be through with somebody/something — haber* terminado con alguien/algo

    to be through (with) -ing: I'm through trying to be nice to you — no pienso seguir tratando de ser amable contigo

    3) (BrE Telec)

    English-spanish dictionary > through

  • 11 quilibet

    quīlĭbĕt (quīlŭbĕt), quaelĭbĕt, quodlĭbĕt n'importe lequel, n'importe qui, quelconque.    - quidlibet (quidlubet), pron. n.: n'importe quoi.    - mihi illa nubet: machinare quidlubet quovis modo, Plaut. Cas.: elle se mariera avec moi: imagine n'importe quoi comme tu voudras.    - existimes licet quidlubet, Cic. Fam. 9.: libre à toi de penser ce que tu veux.    - (sapiens) stat rectus sub quolibet pondere, Sen. Ep. 8, 71, 26: (le sage) se tient droit sous n'importe quel fardeau.    - neque ei cum quolibet hoste res fuit, Plin.: il n'avait pas affaire à un ennemi ordinaire.    - jam res Romana adeo erat valida ut cuilibet finitimarum civitatum bello par esset, Liv. 1: désormais l'Etat romain était assez fort pour se mesurer à la guerre avec n'importe laquelle des cités voisines.    - quilibet unus ex his, Liv.: le premier venu d'entre eux.    - quid est homo? inbecillum corpus et fragile, cum bene lacertos exercuit, cujuslibet ferae pabulum, cujuslibet victima, Sen. Marc.: qu'est-ce que l'homme? un être au corps débile et frêle, qui, après avoir glorieusement exercé ses muscles, devient la pâture de n'importe quelle bête féroce, la victime de n'importe qui.    - neque de ligno quolibet columna (dolata) est, Mart. 6: la colonne n'est pas faite d'un bois quelconque.    - non (tabellos recito) ubivis coramve quibuslibet, Hor. S. 1: je ne lis pas mes livres n'importe où et à n'importe qui.    - quibuslibet temporibus, Liv. 2, 49: en n'importe quelles circonstances.    - quaelibet minima res: n'importe quelle chose insignifiante.    - quod si aut causa criminis aut facti suspicio aut quaelibet denique vel minima res reperietur, non recusamus quin... Cic. Ros. Am. 3: si l'on aperçoit dans cette accusation un indice, un soupçon, l'ombre même d'un prétexte, je ne refuse pas de...    - quolibet, adv. de lieu avec mouvt.: n'importe où, où l'on voudra.
    * * *
    quīlĭbĕt (quīlŭbĕt), quaelĭbĕt, quodlĭbĕt n'importe lequel, n'importe qui, quelconque.    - quidlibet (quidlubet), pron. n.: n'importe quoi.    - mihi illa nubet: machinare quidlubet quovis modo, Plaut. Cas.: elle se mariera avec moi: imagine n'importe quoi comme tu voudras.    - existimes licet quidlubet, Cic. Fam. 9.: libre à toi de penser ce que tu veux.    - (sapiens) stat rectus sub quolibet pondere, Sen. Ep. 8, 71, 26: (le sage) se tient droit sous n'importe quel fardeau.    - neque ei cum quolibet hoste res fuit, Plin.: il n'avait pas affaire à un ennemi ordinaire.    - jam res Romana adeo erat valida ut cuilibet finitimarum civitatum bello par esset, Liv. 1: désormais l'Etat romain était assez fort pour se mesurer à la guerre avec n'importe laquelle des cités voisines.    - quilibet unus ex his, Liv.: le premier venu d'entre eux.    - quid est homo? inbecillum corpus et fragile, cum bene lacertos exercuit, cujuslibet ferae pabulum, cujuslibet victima, Sen. Marc.: qu'est-ce que l'homme? un être au corps débile et frêle, qui, après avoir glorieusement exercé ses muscles, devient la pâture de n'importe quelle bête féroce, la victime de n'importe qui.    - neque de ligno quolibet columna (dolata) est, Mart. 6: la colonne n'est pas faite d'un bois quelconque.    - non (tabellos recito) ubivis coramve quibuslibet, Hor. S. 1: je ne lis pas mes livres n'importe où et à n'importe qui.    - quibuslibet temporibus, Liv. 2, 49: en n'importe quelles circonstances.    - quaelibet minima res: n'importe quelle chose insignifiante.    - quod si aut causa criminis aut facti suspicio aut quaelibet denique vel minima res reperietur, non recusamus quin... Cic. Ros. Am. 3: si l'on aperçoit dans cette accusation un indice, un soupçon, l'ombre même d'un prétexte, je ne refuse pas de...    - quolibet, adv. de lieu avec mouvt.: n'importe où, où l'on voudra.
    * * *
        Quilibet, pen. corr. cuiuslibet. Horatius. Qui que tu vouldras, Quelqu'un entre plusieurs, c'est tout un lequel.
    \
        Pollicitis diues quilibet esse potest. Ouid. Un chascun.
    \
        Cuilibet conditioni obtemperare. Iustinianus. A laquelle qui luy plaira.
    \
        Indutus quidlibet. Horat. Vestu ne luy chault de quoy.
    \
        Garrire quidlibet. Horat. Tout ce qui luy vient en la teste, soit bien ou mal.
    \
        Quibuslibet temporibus egregius Senatus. Liu. En tout temps.
    \
        Quolibet modo. Plin. En quelque maniere que ce soit.
    \
        Quilibet. Plin. Tout le premier venu.

    Dictionarium latinogallicum > quilibet

  • 12 stand

    I [stænd]
    1) (piece of furniture) (for coats, hats) appendiabiti m., attaccapanni m.; (for plant) portavasi m.; (for sheet music) leggio m.
    2) (stall) (on market) bancarella f.; (kiosk) chiosco m.; (at exhibition, trade fair) stand m., padiglione m.
    3) sport (in stadium) tribuna f., stand m.
    4) dir. (witness box) banco m. dei testimoni

    to take o make a stand on sth. — prendere posizione su qcs

    II 1. [stænd]
    verbo transitivo (pass., p.pass. stood)
    1) (place) mettere in piedi, fare stare in piedi [ person]; mettere dritto [ object]

    I can't stand liarsnon posso soffrire o non sopporto i bugiardi

    he can't stand to do o doing non sopporta di fare; she won't stand any nonsense non ammetterà sciocchezze; it won't stand close scrutiny — non reggerà a un esame attento

    3) colloq. (pay for)

    to stand sb. sth. — pagare qcs. a qcn

    4) dir.

    to stand to lose sth. — rischiare di perdere qcs.

    2.
    verbo intransitivo (pass., p.pass. stood)
    1) (anche stand up) alzarsi
    2) (be upright) [ person] stare in piedi; [ object] essere in piedi, essere dritto

    don't just stand there, do something! — non stare lì impalato, fai qualcosa!

    3) (be positioned) [building etc.] essere situato, trovarsi; (clearly delineated) stagliarsi

    to stand on — calpestare [ insect]; pestare [ foot]

    5) (be)

    to stand empty — [ house] restare vuoto

    I want to know where I standfig. vorrei sapere come sono messe le cose per me

    to stand in sb.'s way — bloccare il passaggio a qcn.; fig. ostacolare qcn

    6) (remain valid) [ offer] rimanere valida; [agreement, statement] valere
    9) (be a candidate) candidarsi ( for a)
    10) (not move) [ water] stagnare; [ mixture] riposare
    ••

    to leave sb. standing — [ athlete] infliggere un notevole distacco a; [student, company] superare

    * * *
    [stænd] 1. past tense, past participle - stood; verb
    1) (to be in an upright position, not sitting or lying: His leg was so painful that he could hardly stand; After the storm, few trees were left standing.) (stare in piedi)
    2) ((often with up) to rise to the feet: He pushed back his chair and stood up; Some people like to stand (up) when the National Anthem is played.) (stare in piedi), (alzarsi in piedi)
    3) (to remain motionless: The train stood for an hour outside Newcastle.) restare
    4) (to remain unchanged: This law still stands.) (essere valido)
    5) (to be in or have a particular place: There is now a factory where our house once stood.) trovarsi
    6) (to be in a particular state, condition or situation: As matters stand, we can do nothing to help; How do you stand financially?) trovarsi, essere, stare
    7) (to accept or offer oneself for a particular position etc: He is standing as Parliamentary candidate for our district.) candidarsi
    8) (to put in a particular position, especially upright: He picked up the fallen chair and stood it beside the table.) mettere
    9) (to undergo or endure: He will stand (his) trial for murder; I can't stand her rudeness any longer.) sopportare
    10) (to pay for (a meal etc) for (a person): Let me stand you a drink!) offrire
    2. noun
    1) (a position or place in which to stand ready to fight etc, or an act of fighting etc: The guard took up his stand at the gate; I shall make a stand for what I believe is right.) posto, posizione
    2) (an object, especially a piece of furniture, for holding or supporting something: a coat-stand; The sculpture had been removed from its stand for cleaning.) stand, supporto
    3) (a stall where goods are displayed for sale or advertisement.) bancarella
    4) (a large structure beside a football pitch, race course etc with rows of seats for spectators: The stand was crowded.) tribuna
    5) ((American) a witness box in a law court.) (banco dei testimoni)
    - standing 3. noun
    1) (time of lasting: an agreement of long standing.) durata
    2) (rank or reputation: a diplomat of high standing.) posizione, condizione
    4. adjective
    ((of an airline passenger or ticket) costing or paying less than the usual fare, as the passenger does not book a seat for a particular flight, but waits for the first available seat.) (in lista di attesa)
    5. adverb
    (travelling in this way: It costs a lot less to travel stand-by.) (in lista di attesa)
    - standing-room
    - make someone's hair stand on end
    - stand aside
    - stand back
    - stand by
    - stand down
    - stand fast/firm
    - stand for
    - stand in
    - stand on one's own two feet
    - stand on one's own feet
    - stand out
    - stand over
    - stand up for
    - stand up to
    * * *
    stand /stænd/
    A n.
    1 arresto; fermata; pausa; sosta: Our work was brought to a stand, il nostro lavoro ha subito una battuta d'arresto
    2 resistenza; decisa opposizione: to make a stand against sb., opporre resistenza a q.
    3 posto; posizione ( anche fig.); presa di posizione: He took his stand at the rear, prese posto in coda (s'accodò); to make a stand for justice, prendere posizione per una causa giusta; schierarsi dalla parte della giustizia; to take a stand, prendere posizione (o partito); puntare i piedi; What's your stand on the issue?, qual è la tua posizione in merito alla faccenda?
    4 posteggio, stazionamento ( per carrozze o taxi)
    5 palco; impalcatura; tavolato; stand; podio; ( sport, ecc.; spesso al pl.) tribuna ( d'ippodromo, stadio, ecc.): DIALOGO → - Discussing football- My seat's down the front of the west stand just to the right of the halfway line, il mio posto è nelle prime file in basso della tribuna ovest, appena a destra della linea di metà campo; pubblico delle tribune: (mil.) a reviewing stand, una tribuna per passare in rivista truppe, ecc.
    6 (comm.) banco d'esposizione; stand: stand designer, disegnatore di stand; standista
    7 (mecc.) cavalletto; sostegno; supporto
    8 (market.) chiosco; edicola; bancarella: a fruit stand, una bancarella di fruttivendolo; a news-stand, una edicola di giornalaio; display stand, banco di mostra; espositore
    9 mobile (o oggetto) fatto per posarvi (o mettervi dentro) qc. ( per lo più in parole composte); supporto; sostegno; piedistallo; (mus.) leggio
    10 (ecol.) stazione
    11 (naut.) livello medio di marea; ( anche) stanca: high water stand, stanca d'alta marea; low water stand, stanca di bassa marea
    12 (leg., USA) banco dei testimoni: to take the stand, presentarsi al banco dei testimoni; testimoniare
    13 bosco; boschetto: a stand of pines, una pineta
    14 (agric.) distesa; coltivazione; area coltivata: a good stand of wheat, una bella distesa di grano
    15 (teatr.) esecuzione; rappresentazione; recita; spettacolo: one-night stand, rappresentazione unica, serata unica; (fig. fam.) avventura sessuale di una sola notte
    16 (mil.) dotazione ( di armi); armamento personale
    17 ( caccia) ferma ( del cane); postazione ( del cacciatore)
    18 (volg.) erezione
    B a. attr.
    (comm.) di stand; standistico: stand space, superficie standistica
    ● (comm.) stand attendant, standista ( impiegato) □ stand camera, macchina fotografica su cavalletto □ (mil.) stand of colours, bandiere del reggimento □ stand rest, sgabello per pittori □ to take one's stand, alzarsi in piedi □ three-legged stand, treppiede.
    ♦ (to) stand /stænd/
    (pass. e p. p. stood)
    A v. i.
    1 stare in piedi; star ritto; reggersi (o tenersi) in piedi: I had to stand during the whole trip, dovetti stare in piedi per tutto il viaggio; DIALOGO → - Accident and Emergency- Can you stand?, riesci a stare in piedi?
    2 ( di solito to stand up) alzarsi; rizzarsi; alzarsi in piedi: Everyone stood (up) when the headmaster came in, tutti si sono alzati quando è entrato il preside; Stand up, please, alzatevi, prego!; per favore, in piedi!
    3 stare; essere; farsi; trovarsi; essere messo (fam.): The benches stood by the wall, le panche stavano presso il (o erano addossate al) muro; How do we stand as regards money?, come stiamo a quattrini?; That player stands five feet four, quel giocatore è (alto) cinque piedi e quattro pollici; John stands first on the list, John è il primo in elenco; Don't stand there fiddling, non star lì a gingillarti!
    4 durare; resistere; rimanere in piedi (fig.); essere (ancora) valido: The castle has been standing for six centuries, il castello resiste (o è in piedi) da sei secoli; His record stood for twenty years, il suo record ha resistito per vent'anni; My offer still stands, la mia offerta è ancora valida
    5 avere buone probabilità (di): We stand to lose a lot of money on the deal, rischiamo di perdere molti soldi in questo affare
    6 ( di un colore) essere solido: This colour will stand, questo colore è solido (o indelebile)
    7 ( di liquido) ristagnare; posare, stare in infusione; depositarsi: Let it stand for five minutes, lascialo posare per cinque minuti
    8 (polit.) candidarsi; entrare in lizza (fig.): to stand as an independent, candidarsi come indipendente
    9 (spec. USA) fermarsi; sostare: A taxi was standing at the rank, c'era un taxi fermo al posteggio; Don't stand on the tracks, vietato sostare sui binari
    B v. t.
    1 mettere ( in piedi, ritto); collocare; appoggiare: I stood the bicycle against the wall, appoggiai la bici contro il muro
    2 sopportare; soffrire; resistere a; tollerare: I cannot stand the pain, non riesco a sopportare il dolore; I cannot stand that man ( o the sight of that man), non posso soffrire quell'uomo; I won't stand any rude behaviour in class!, non tollero comportamenti scorretti in classe!; My nerves could not stand the strain, i miei nervi non hanno resistito alla tensione
    3 sostenere; subire (mil.) to stand a siege, sostenere un assedio; to stand trial, subire un processo
    4 (fam.) sostenere la spesa di ( un pranzo, ecc.); offrire; to stand a round, pagare da bere a tutti
    6 avere (buone) probabilità di: You stand a good chance of winning, hai buone probabilità di vincere
    to stand alone, essere solo, essere senza amici; essere unico, essere senza pari □ to stand aloof (o to stand apart), tenersi da parte, stare in disparte, non immischiarsi □ (mil.) to stand and fight, attestarsi e accettare il combattimento □ (leg.) to stand convicted of an offence, essere riconosciuto colpevole di un reato □ to stand corrected, accettare una correzione; riconoscere il proprio errore □ (mil.) to stand fire, sostenere il fuoco nemico senza indietreggiare; resistere sotto il fuoco □ to stand firm, tener duro; non cedere; non cambiare idea □ to stand godfather to sb., fare da padrino a q. to stand good, essere vero; valere; esser valido: The same remark stands good, la stessa osservazione vale in questo caso □ ( anche fig.) to stand one's ground, stare saldo, tener duro; non cedere terreno; tenere il campo (o la posizione); difendersi bene; fare resistenza: The bear turned round and stood its ground, l'orso si voltò e fece resistenza □ (mil.) to stand guard, fare la guardia □ to stand sb. in good stead, essere assai utile a q.; rendere un buon servizio a q. to stand in need of help, aver bisogno d'aiuto □ to stand in the way, stare tra i piedi (fig.); essere d'ingombro, d'impaccio □ to stand opposed to, essere contrario a; combattere; osteggiare □ ( sport) to stand the pace, tenere l'andatura ( del gruppo, ecc.); reggere il ritmo □ to stand pat, ( poker) essere servito; darsi servito; (fig.) restare fermo alla propria idea; non cambiare ( piano, parere, ecc.), tener duro □ to stand still, non muoversi, stare fermo; non reagire; (fig.) rimanere fermo, fermarsi: Stand still!, (sta) fermo! □ (leg.) to stand surety for sb., farsi garante per q.; pagare la cauzione per q. to stand treat, offrire (o pagare) da bere (o da mangiare, ecc.) □ (mil.) to stand watch, essere di sentinella □ to stand to win [to lose] st., avere buone probabilità di vincere [correre serio rischio di perdere] qc. □ (arc.) Stand and deliver, o la borsa o la vita! □ Stand clear!, largo!; indietro! □ not to stand a chance, non avere la ben che minima possibilità □ to know where one stands, conoscere la propria situazione; sapere che cosa aspettarsi □ to know where one stands with sb., sapere che cosa aspettarsi da q.; sapere come la pensa q.
    * * *
    I [stænd]
    1) (piece of furniture) (for coats, hats) appendiabiti m., attaccapanni m.; (for plant) portavasi m.; (for sheet music) leggio m.
    2) (stall) (on market) bancarella f.; (kiosk) chiosco m.; (at exhibition, trade fair) stand m., padiglione m.
    3) sport (in stadium) tribuna f., stand m.
    4) dir. (witness box) banco m. dei testimoni

    to take o make a stand on sth. — prendere posizione su qcs

    II 1. [stænd]
    verbo transitivo (pass., p.pass. stood)
    1) (place) mettere in piedi, fare stare in piedi [ person]; mettere dritto [ object]

    I can't stand liarsnon posso soffrire o non sopporto i bugiardi

    he can't stand to do o doing non sopporta di fare; she won't stand any nonsense non ammetterà sciocchezze; it won't stand close scrutiny — non reggerà a un esame attento

    3) colloq. (pay for)

    to stand sb. sth. — pagare qcs. a qcn

    4) dir.

    to stand to lose sth. — rischiare di perdere qcs.

    2.
    verbo intransitivo (pass., p.pass. stood)
    1) (anche stand up) alzarsi
    2) (be upright) [ person] stare in piedi; [ object] essere in piedi, essere dritto

    don't just stand there, do something! — non stare lì impalato, fai qualcosa!

    3) (be positioned) [building etc.] essere situato, trovarsi; (clearly delineated) stagliarsi

    to stand on — calpestare [ insect]; pestare [ foot]

    5) (be)

    to stand empty — [ house] restare vuoto

    I want to know where I standfig. vorrei sapere come sono messe le cose per me

    to stand in sb.'s way — bloccare il passaggio a qcn.; fig. ostacolare qcn

    6) (remain valid) [ offer] rimanere valida; [agreement, statement] valere
    9) (be a candidate) candidarsi ( for a)
    10) (not move) [ water] stagnare; [ mixture] riposare
    ••

    to leave sb. standing — [ athlete] infliggere un notevole distacco a; [student, company] superare

    English-Italian dictionary > stand

  • 13 tam

    tam, adv. [orig. acc. fem. of the demonstrative root ta-; cf.: tum, tamen], correlative of quam, so, so much, as.
    I.
    As comparative adverb, demonstrative with correlative quam, introducing comparative clauses of like intensity.
    A.
    As adjunct of adjectives or participles the intensity of which is expressed by a comparative clause, tam... quam = as... as; negatively, non (neque, nihil, etc.) tam... quam = not so... as.
    1.
    In comparison between two adjj.:

    tam esse clemens tyrannus quam rex importunus potest,

    a tyrant may be as mild as a king may be harsh, Cic. Rep. 1, 33, 50 (B. and K. bracket rex):

    non tam solido quam splendido nomine,

    id. Fin. 1, 18, 61:

    tam culpae hostium justus existimator quam gloriosus victor,

    Val. Max. 3, 8, 1:

    adjuro, tam me tibi vera referre Quam veri majora fide,

    things as true as they are beyond belief, Ov. M. 3, 659:

    quorum vires quam repentinae tam breves,

    Sen. Q. N. 6, 7, 2.—Negatively:

    non enim tam praeclarum est scire Latine quam turpe nescire,

    Cic. Brut. 37, 140:

    ut illa... non tam mirabilia sunt, quam conjecta belle,

    id. Div. 2, 31, 66; 2, 36, 76: nec tam Turpe fuit vinci [p. 1836] quam contendisse decorum est, Ov. M. 9, 5. —Tam preceded by comp. clause:

    maximeque eam pestilentiam insignem mors quam matura tam acerba M. Furi fecit,

    Liv. 7, 1, 8:

    quam magni nominis bellum est, tam difficilem existimaritis victoriam fore,

    id. 21, 43, 11:

    donec quam felices seditiones, tam honorati seditionum auctores essent,

    id. 4, 2, 4. —
    2.
    In a comparison between degrees of intensity, etc., of the same adjective.
    a.
    As in relative clauses, the adjective repeated (so esp. in Plaut.;

    not repeated in English): tam liquidus est quam liquida tempestas esse solet,

    as serene as the weather is wont to be, Plaut. Most. 3, 2, 64:

    quam placida'st aqua,

    id. ib. 3, 2, 165:

    tam frictum ego illum reddam quam frictum est cicer,

    id. Bacch. 4, 4, 7.—Negatively:

    nemo orator tam multa scripsit quam multa sunt nostra,

    Cic. Or. 30, 168:

    tametsi non tam multum in istis rebus intellego quam multa vidi,

    id. Verr. 2, 4, 43, § 94.—
    b.
    The adjective not repeated.
    (α).
    The terms of comparison being nouns or pronouns:

    tam ego fui ante liber quam gnatus tuus ( = quam liber gnatus tuus est),

    Plaut. Capt. 2, 2, 60:

    fieret corium tam maculosum quam est nutricis pallium,

    id. Bacch. 3, 3, 30:

    tam mihi mea vita quam tua Tibi cara est,

    id. Cas. 3, 6, 43:

    ni illam mihi tam tranquillam facis quam mare est,

    id. Poen. 1, 2, 145:

    tam crebri ad terram decidebant quam pira,

    id. ib. 2, 38:

    tam excoctam reddam atque atram quam carbo'st,

    Ter. Ad. 5, 3, 63:

    quom fervit maxume, tam placidum (eum) quam ovem reddo,

    id. ib. 4, 1, 18:

    tam sum misericors quam vos, tam mitis quam qui lenissimus,

    Cic. Sull. 31, 87:

    tam gratum mihi id erit quam quod gratissimum,

    id. Fam. 13, 3:

    nulla ingenia tam prona ad invidiam sunt quam eorum qui genus ac fortunam suam animis non aequant,

    Liv. 45, 22:

    nihil est tam violentum quam magna vis aquae,

    Sen. Q. N. 3, 30, 6:

    (cum sit) tam aurum et argentum quam aes Corinthium ( = cum aurum et argentum tam sit Corinthium quam aes),

    Quint. 8, 2, 8:

    (ira) tam inutilis animi minister est quam miles qui signum receptui neglegit,

    Sen. Ira, 1, 9, 2.—

    Negatively: neque opes nostrae tam sunt validae quam tuae,

    Plaut. Cist. 2, 1, 20:

    nihil esse tam detestabile tamque pestiferum quam voluptatem,

    Cic. Sen. 12, 41:

    neque tam condenso corpore nubes esse queunt quam sunt lapides, neque autem tam tenues quam nebulae,

    Lucr. 6, 101.—Virtually negative:

    quod enim tam infidum mare quam blanditiae principum? ( = nullum tam infidum mare, etc.),

    Plin. Pan. 66. — With comp. pregn. (very rare): istam dextram non tam in bellis et proeliis quam in promissis et fide firmiorem, i. e. whose superior trustworthiness is not so much in wars, etc., Cic. Deiot. 3, 8:

    vectigal ex agro eorum capimus, quod nobis non tam fructu jucundius est, quam ultione,

    Liv. 28, 39, 13. —
    (β).
    With quam in subst.-clause:

    quicquid mali hic Pisistratus non fecerit, tam gratum est quam si alium facere prohibuerit,

    Cic. Att. 8, 16, 2.—Negatively:

    juris interpretatio, quae non tam mihi molesta sit propter laborem quam quod dicendi cogitationem auferat,

    Cic. Leg. 1, 4, 12. —

    Virtually negative: quid autem tam exiguum quam est munus hoc eorum qui consuluntur?

    Cic. Leg. 1, 4, 14.—
    (γ).
    With quam in adverb.-clause:

    cupam facito tam crassam quam modioli postulant,

    Cato, R. R. 21, 1:

    si era mea sciat tam socordem esse quam sum,

    Plaut. Cist. 4, 2, 5:

    tua est imago: tam consimili'st quam potest,

    id. Men. 5, 9, 4:

    sororem tam similem quam lacte lacti est,

    id. Mil. 2, 2, 87.—
    B.
    Tam with advv.: tam... quam = as ( so)... as; negatively = not so... as.
    1.
    Comparing an adv. with another adv. or adverb. clause: satin' istuc mihi exquisitum est...? Ar. Tam satis quam numquam hoc invenies secus, with as full certainty as that you will never find this otherwise, Plaut. Capt. 3, 4, 106.—Virtually negative:

    quis umquam obeundi negotii studio tam brevi tempore tot loca adire potuit, quam celeriter Cn. Pompejo duce tanti belli impetus navigavit?

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34. —After quam:

    nam dictaturam quam pertinaciter ei deferebat populus, tam constanter repulit,

    Vell. 2, 89, 5 (the repetition of the adverb is especially frequent in tam diu... quam diu; v. tamdiu).—
    2.
    The adverb understood after quam: sed tu novisti fidicinam? Tr. Tam facile quam me (quam facile me novi), Plaut. Ep. 3, 4, 72:

    tam facile vinces quam pirum volpes comest,

    id. Most. 3, 1, 26:

    tam hercle certe quam ego ted, ac tu me vides,

    id. Merc. 1, 2, 77:

    tam audacter (ibis intro) quam domum ad te,

    id. Truc. 1, 2, 109:

    tam facile quam tu arbitraris,

    Cic. Div. 1, 6, 10:

    tam cito evertetur quam navis, etc.,

    id. Rep. 1, 34, 51:

    nihil tam cito redditur quam a speculo imago,

    Sen. Q. N. 1, 4, 2. —

    Negatively: (ira) quia non tam cito in alium quam vult erumpit,

    Sen. Ira, 1, 19, 4.—Virtually negative (very freq.):

    quasi vero quidquam sit tam valde, quam nihil sapere, vulgare,

    Cic. Div. 2, 39, 81. — With sup. adv.: quam potes tam verba confer maxime ad compendium = as much as you can (hence the idiomatic expression: quam maxime = as much as possible), Plaut. Mil. 3, 1, 184. —
    C.
    With verbs: tam... quam = as much... as, as well... as; negatively: non tam... quam, not so much... as.
    1.
    One verb compared with another:

    nam quod edit tam duim quam perduim,

    for what he can eat I would give as much as lose, Plaut. Aul. 4, 6, 6:

    vellem tam domestica ferre possem quam ista contemnere,

    Cic. Att. 13, 20, 4:

    utinam tam non pigeat ista facere quam non displicebit,

    Quint. 2, 5, 17:

    Tyrus et ipsa tam movetur quam diluitur,

    Sen. Q. N. 6, 26, 5.—Negatively:

    fit quoque enim interdum ut non tam concurrere nubes frontibus adversis possint quam de latere ire,

    Lucr. 6, 115.—
    2.
    The same verb repeated or understood after quam; the compared terms being,
    (α).
    Nouns or pronouns: tam mihi quam illi libertatem hostilis eripuit manus;

    tam ille apud nos servit quam ego hic apud te servio,

    Plaut. Capt. 2, 2, 61:

    tam hic scit me habere (pecuniam) quam egomet (i. e. scio),

    id. Aul. 3, 6, 12:

    quam tu filium tuum, tam me pater me meus desiderat,

    id. Capt. 2, 2, 6:

    tam huic loqui licere oportet quam isti,

    id. Cas. 2, 6, 58:

    tam tibi istuc credo quam mihi,

    id. Ep. 1, 2, 25:

    haec tibi tam sunt defendenda quam moenia,

    Cic. Ac. 2, 44, 137:

    tam moveor quam tu, Luculle,

    id. ib. 2, 46, 141:

    tamque id... tuendum conservandumque nobis est quam illud, etc.,

    id. Off. 3, 4, 17: amurcam periti agricolae tam in doliis condunt quam oleum aut vinum ( as well as), Varr. R. R. 1, 61:

    tam natura putarem vitam hominis sustentari quam vitis, quam arboris,

    Cic. Tusc. 1, 24, 56:

    sicut pueris, qui tam parentibus amissis flebunt quam nucibus,

    Sen. Ira. 1, 12, 4:

    meliorque tam sibi quam aliis faciendus (est),

    id. ib. 1, 15, 1:

    tam solstitium quam aequinoctium suos dies rettulit (i. e. solstitium tam rettulit dies quam rettulit aequinoctium),

    id. Q. N. 3, 16, 3:

    quoniam orationis tam ornatus quam perspicuitas aut in singulis verbis est aut in pluribus positus (i. e. ornatus tam positus est quam perspicuitas),

    Quint. 8, 3, 15. — This construction passes into mere co - ordination: tam vera quam falsa cernimus, as well... as, almost = both... and, Cic. Ac. 2, 34, 111: repentina res, quia quam causam nullam tam ne fidem quidem habebat ( = ut causam nullam, sic ne fidem quidem; cf.

    sic),

    Liv. 8, 27, 10; so Sall. J. 31, 16; id. H. 1, 41, 24 Dietsch; cf. Liv. 33, 17, 9; Sen. Q. N. 4, 13, 4. —

    Negatively: non tam meapte causa Laetor quam illius,

    Ter. Heaut. 4, 3, 8:

    nihil est quod tam obtundat elevetque aegritudinem... quam meditatio condicionis humanae,

    Cic. Tusc. 3, 16, 34:

    quae compararat non tam suae delectationis causa quam ad invitationes adventusque nostrorum hominum,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    cujus me facti paenituit non tam propter periculum meum quam propter vitia multa quae,

    id. Fam. 7, 3, 2:

    qua nulla in re tam utor quam in hac civili et publica,

    id. Att. 2, 17, 2:

    neque eos tam istius hominis perditi subita laetitia quam hominis amplissimi nova gratulatio movebat,

    id. Verr. 1, 8, 21:

    Iliensibus Rhoeteum addiderunt, non tam ob recentia ulla merita quam originum memoria,

    Liv. 38, 39, 10.—
    (β).
    Object-inff.:

    qualis est istorum oratio qui omnia non tam esse quam videri volunt,

    Cic. Ac. 2, 14, 44:

    quid enim tam pugnat, quam non modo miserum, sed omnino quidquam esse qui non sit,

    id. Tusc. 1, 7, 13:

    virtute ipsa non tam multi praediti esse quam videri volunt,

    id. Lael. 26, 98.—
    (γ).
    Subject-inff. or dependent clauses:

    ego illud argentum tam paratum filio Scio esse, quam me hunc scipionem contui ( = tam scio, argentum paratum esse, quam scio me, etc.),

    Plaut. As. 1, 1, 109:

    Parmenonis tam scio esse hanc techinam quam me vivere,

    Ter. Eun. 4, 4, 51:

    tam teneor dono quam si dimittar onustus,

    Hor. Ep. 1, 7, 18:

    Acrisium Tam violasse deum quam non agnosse nepotem Paenitet,

    Ov. M. 4, 613:

    tam perdis operam cum illi irasceris, quam cum illum alteri precaris iratum,

    Sen. Ira, 2, 30, 2.—Negatively (so most freq.):

    nihil est quod tam deceat quam in omni re gerenda servare constantiam,

    Cic. Off. 1, 34, 125:

    eundum igitur est, nec tam ut belli quam ut fugae socii simus,

    id. Att. 9, 2, a, 3:

    nec tam quaerendum est, dolor malumne sit, quam firmandus animus ad dolorem ferendum,

    id. Tusc. 2, 12, 28:

    non tam ut prosim causis elaborare soleo, quam ut ne quid obsim,

    id. Or. 2, 72, 295:

    cum ego te non tam vitandi laboris mei causa quam quia tua id interesse arbitrarer, hortatus essem,

    id. Top. 1, 2:

    auxilia convenerant non tam Vejentium gratia concitata, quam quod in spem ventum erat, etc.,

    Liv. 2, 44, 7:

    Boji defecerunt, nec tam ob veteres in populum Romanum iras, quam quod, etc.,

    id. 21, 25, 2. — So with causal clauses, Cic. Div. in Caecil. 7, 24; id. Or. 3, 30, 119; id. Sest. 64, 135; Liv. 8, 19, 3. —
    (δ).
    With quam in adverb.-clause:

    tam confido quam poti'st,

    Plaut. Stich. 3, 2, 1; and in Cicero's epistolary style, tam esse with predicative force (like ita esse, sic esse;

    v. sic): atque ego haec tam esse quam audio non puto ( = tam male esse),

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9.—
    (ε).
    Tam with a neg. is sometimes followed by sed with an independent clause, instead of a comp. clause:

    quidam autem non tam id reprehendunt, si remissius agatur, sed tantum studium tamque multam operam ponendam in eo non arbitrantur,

    Cic. Fin. 1, 1, 1 Madv. ad loc.; cf.:

    quae (suaviloquentia) quidem non tam est in plerisque... sed est ea laus eloquentiae certe maxima,

    id. Brut. 15, 58.—
    D.
    With esse and predic. noun:

    tam ea est quam poti'st nostra erilis concubina,

    Plaut. Mil. 2, 5, 47:

    equidem tam sum servos quam tu,

    id. Capt. 3, 4, 11:

    tam ego homo sum quam tu,

    id. As. 2, 4, 83:

    nam id nobis tam flagitium'st quam illa Non facere,

    Ter. Ad. 3, 3, 68:

    tam es tu judex quam ego senator,

    Cic. Rab. Post. 7, 17:

    tam sum amicus rei publicae quam qui maxime,

    id. Fam. 5, 2, 6.—With prep. and its case as predicate:

    tam hoc quidem tibi in proclivi quam imber quando pluit,

    Plaut. Capt. 2, 2, 86:

    qui non defendit, nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio quam si parentes, etc., deserat,

    Cic. Off. 1, 7, 23. —

    Negatively: nihil est tam contra naturam quam turpitudo,

    Cic. Off. 3, 8, 35. —
    E.
    With quasi in place of quam:

    tam a me pudica est quasi soror mea sit,

    Plaut. Curc. 1, 1, 51. —
    F.
    Quam... tam with compp. = quanto... tanto or quo... eo (ante-class. and poet.): quam magis aerumna urget, tam magis ad malefaciendum viget, Enn. ap. Quint. 9, 3, 15 (Trag. Rel. v. 303 Vahl.):

    quam magis adspecto, tam magis est nimbata,

    Plaut. Poen. 1, 2, 138:

    magis quam id reputo, tam magis uror quae meus filius turbavit,

    id. Bacch. 5, 1, 5:

    quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

    id. As. 1, 3, 6:

    quo quaeque magis sunt aspera semina eorum, Tam magis in somnis eadem saevire necessust,

    Lucr. 4, 999:

    quae quanto magis inter se perplexa coibant, Tam magis expressa ea quae mare... efficerent,

    id. 5, 453:

    tam magis illa fremens et tristibus effera flammis, Quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,

    Verg. A. 7, 787.—With quanto for quam:

    quanto magis aetheris aestus cogebant terram, Tam magis, etc.,

    Lucr. 5, 484. —With rel. adv. for quam:

    verum ubicumque magis denso sunt agmine nubes, tam magis hinc... fremitus fit,

    Lucr. 6, 99. — Ellips. of tam:

    quam magis specto. minus placet mihi hominis facies,

    Plaut. Trin. 4, 2, 19.—
    G.
    Quam... tam with superll. = quanto... tanto or quo... eo (mostly anteclass.; cf.

    the class.: ut quisque maxime... ita maxime): quam citissime conficies, tam maxime expediet,

    Cato, R. R. 64 (65):

    oleum quam diutissime in amurca erit, tam deterrimum erit,

    id. ib. 64 (65):

    quam acerbissima olea oleum facies, tam oleum optumum erit,

    id. ib. 65 (66): quam plurimum [p. 1837] erit, tam citissime canus fiet, id. ib. 157 (158) med.:

    quam ad probos propinquitate proxume te adjunxeris, tam optumum est,

    Plaut. Aul. 2, 2, 59:

    quam maxime huic vana haec suspicio erit, tam facillime patris pacem in leges conficiet suas,

    Ter. Heaut. 5, 2, 44:

    quam vos facillime agitis, quam estis maxume Potentes, dites, fortunati, nobiles: tam maxime vos aequo animo aequa noscere Oportet,

    id. Ad. 3, 4, 56:

    quam paucissimos reliqueris, tam optimi fiunt in alendo,

    Varr. R. R. 2, 9:

    quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est,

    Sall. J. 31, 14. —
    H.
    With quam in immediate succession (to be distinguished from the conj. tamquam, as if):

    nam, si a mare abstinuissem, tam quam hoc uterer ( = tam illo uterer quam hoc),

    Plaut. Mil. 4, 7, 26:

    tam quam proserpens bestia (iste) est bilinguis et scelestus ( = tam bilinguis quam, etc.),

    id. Fers. 2, 4, 28: esne tu huic amicus? To. Tam quam di omnes qui caelum colunt, id. ib. 4, 4, 32: vide, homo ut hominem noveris. Sy. Tam quam me, id. Trin. 4, 2, 68: nostine? Da. Tam quam te, Ter. Phorm. 1, 2, 15 (for tam diu, with or without quam, quam diu, etc., v. tamdiu).
    II.
    With a comp. clause understood.
    A.
    With a comp. clause to be supplied from a preceding sentence:

    quae faciliora sunt philosophis... quia tam graviter cadere non possunt (sc. quam alii),

    Cic. Off. 1, 21, 73:

    cur corporis curandi causa quaesita sit ars, animi autem medicina nec tam desiderata sit..., nec tam culta (i. e. quam corporis medicina),

    id. Tusc. 3, 1, 1:

    nihil umquam tam eleganter explicabunt (i. e. quam Plato),

    id. ib. 1, 23, 55:

    non conturbat me expectatio tua, etsi nihil est eis, qui placere volunt, tam adversarium,

    id. Ac. 2, 4, 10:

    sed ea (plebs) nequaquam tam laeta Quinctium vidit (i. e. quam ejus amici),

    Liv. 3, 26, 12: nec minora consequi potuit (Maecenas);

    sed non tam concupivit (sc. quam Agrippa),

    Vell. 2, 88, 2: nec tibi tam longis opus est ambagibus usquam, nec me tam multam hic operam consumere par est (i. e. quam consumere opus sit, si haec tractare velim), Lucr 6, 1079; so, tam gratia est (colloq.) = non accipio, sed tam gratia est quam esset si acciperem, I thank you just as much; no, thank you:

    bene vocas (ad prandium): tam gratia'st,

    Plaut. Men. 2, 3, 36: cenabis apud me. Ep. Locata'st opera nunc quidem:

    tam gratia'st,

    id. Stich. 3, 2, 18: quin tu, quidquid opus'st, audacter imperas? Ps. Tam gratia'st. Bene est tibi;

    nolo tibi molestos esse nos,

    id. Ps. 2, 4, 23 (in this formula, however, tam is explained by some as a shortened form for tamen; cf. Brix ad Plaut. Men. 386, and v. IV. infra).—
    B.
    With a general comp. clause understood ( = sic, ita), so ( so much) as I do, as you do, as he did, as I said before, as he is, as you are, etc.
    1.
    With adjj.: ut vos servem sedulo, quos tam grandi sim mercatus pecunia, have bought you at so high a price, i. e. as I have, Plaut. Capt. 2, 2, 8: qui nummi exciderunt quod terram sic obtuere? quid vos maestos tam tristisque conspicor? (sc. as I do, as you are), id. Bacch. 4, 4, 17:

    equidem miror, tam catam, tam doctam te et bene eductam, non scire stulte facere,

    id. Most. 1, 3, 29:

    ordine cum videas tam certo multa creari,

    Lucr. 5, 735:

    deus ille fuit qui ista in tam tranquillo et tam clara luce locavit,

    id. 5, 12:

    quorsum igitur tam multa de voluptate?

    Cic. Sen. 12, 44:

    ut mihi quidem, qui tam magno animo fuerit innocens damnatus esse videatur,

    id. Tusc. 1, 42, 100:

    inter ista tam magnifica verba tamque praeclara,

    id. Fin. 2, 23, 77:

    quis est qui complet aures meas tantus et tam dulcis sonus?

    as I hear, id. Rep. 6, 18, 18:

    tollite hanc: nullam tam pravae sententiae causam reperietis,

    id. Phil. 14, 1, 3: et tamen veremur ut hoc quod a tam multis perferatur natura patiatur? ( as it is, sc. suffered), id. Tusc. 2, 20, 46:

    ut tam in praecipitem locum non debeat se sapiens committere,

    id. Ac. 2, 21, 68:

    tam necessario tempore, tam propinquis hostibus,

    at so urgent a time as this, Caes. B. G. 1, 16, 6:

    supra triginta quinque milia hostium fuerant, ex quibus tam exigua pars pugnae superfuit,

    Liv. 39, 31, 14:

    tam constantem defensionem Scipionis universus senatus comprobavit,

    Val. Max. 3, 7, 1: ceterum... ne tam praeclara lex... oblitteraretur, id. 2, 8, 1:

    qui tam crudelem tyrannum occideret,

    id. 3, 1, 2:

    ne illo quidem tam misero tamque luctuoso tempore civitas nostra virtutis suae oblita est,

    id. 3, 2, 7:

    tam contraria est pestis,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    tam parvo distat ibi tanta rerum naturae diversitas,

    id. 5, 11, 12, § 65; so, tamne (cf. sicine):

    tamne indignus videar?

    Plaut. Merc. 1, 2, 77.—And with sup.:

    nondum erat vestris tam gravissimis tamque multis judiciis concisus,

    of so great weight, Cic. Phil. 12, 5, 11.—
    2.
    With advv.:

    alienus quom ejus incommodum tam aegre feras, quid me patrem par facere est?

    Plaut. Capt. 1, 2, 37:

    quid est negotii quod tu tam subito domo abeas?

    id. Am. 1, 3, 4:

    unde ego nunc tam subito huic argentum inveniam miser?

    Ter. Phorm. 3, 3, 1:

    quia (anima cum corpore) tam conjuncta atque leniter apta'st,

    Lucr. 5, 559:

    jam mallem Cerberum metueres quam ista tam inconsiderata diceres,

    Cic. Tusc. 1, 6, 12:

    ista tam aperte et per versa et falsa,

    id. Ac. 2, 18, 60:

    cum ex co quaereretur cur tam diu vellet esse in vita,

    id. Sen. 5, 13:

    me pudet tam cito de sententia esse dejectum,

    id. Tusc. 2, 5, 14:

    etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

    id. Fin. 5, 11, 31:

    an melius fuerit rationem non dari omnino, quam tam munifice et tam largiter,

    as I have shown, id. N. D. 3, 27, 69:

    nam quod jus civile tam vehementer amplexus es,

    id. Or. 1, 55, 274:

    quid tu, inquit, tam mane?

    id. Rep. 1, 9, 14: cur hunc tam temere ( as mentioned before) quisquam ab officio discessurum judicaret? Caes. B. G. 1, 40:

    quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

    id. ib. 1, 14:

    cum tam procul a finibus Macedoniae absint,

    Liv. 39, 27, 6: non digna exempla quae tam breviter ( as I am going to do) nisi majoribus urgerer, referrentur, Val. Max. 2, 7, 5:

    qualis esset quem tam diu tamque valde timuissent,

    Nep. Eum. 11, 2; and with sup.: tam maturrime comparavisse, Cato ap. Charis. p. 184 P.—With adverb. abl.: tam crepusculo fere ut amant, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 7, 77; cf.:

    tam vesperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 15; v. III. B. 3. infra.—
    3.
    With verbs:

    ut, ni meum gnatum tam amem, tua jam virgis latera lacerentur probe,

    Plaut. Bacch. 4, 5, 10:

    quid, cedo, te, obsecro, tam abhorret hilaritudo?

    id. Cist. 1, 1, 55:

    quid tam properas?

    id. Pers. 4, 6, 11:

    cum te video nostrae familiae Tam ex animo factum velle ( = te tam velle nostrae familiae ex animo factum),

    Ter. Ad. 5, 7, 21:

    age, quaeso, ne tam obfirma te, Chreme,

    id. Heaut. 5, 5, 8:

    non pol temere'st quod tu tam times,

    id. Phorm. 5, 8 (9), 9: Sy. Eamus, namque hic properat in Cyprum. Sa. Ne tam quidem, implying a corresponding gesture, id. Ad. 2, 4, 14:

    quam si explicavisset, non tam haesitaret,

    i. e. as he does, Cic. Fin. 2, 6, 18.—Sometimes with an adv. to be supplied:

    quid ergo hanc, quaeso, tractas tam ( = tam male, or implying a corresponding gesture),

    Plaut. Cas. 4, 4, 31:

    Graecos in eo reprehendit quod mare tam secuti sunt ( = tam vulgo. or tam temere),

    Cic. Att. 6, 2, 3; cf. id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9; v. I. C. 2. d, supra. — With esse and predic. noun:

    numquam ego te tam esse matulam credidi,

    Plaut. Pers. 4, 3, 72.—
    4.
    Preceded and strengthened by a demonstrative adjective (order: 1. demonstr., 2. tam, 3. adjective, 4. noun; or, 1. demonstr., 2. noun, 3. tam, 4. adjective).
    (α).
    After hic:

    etiamne haec tam parva civitas, tam procul a manibus tuis remota, praedae tibi et quaestui fuit?

    Cic. Verr. 2, 3, 37, § 85:

    hunc hominem tam crudelem, tam sceleratum, tam nefarium nolunt judicare,

    id. ib. 2, 2, 31, §

    77: hunc tamen hominem tam audacem, tam nefarium, tam nocentem,

    id. Clu. 14, 42:

    haec mea oratio tam longa aut tam alte repetita,

    id. Sest. 13, 31:

    in hoc tam exiguo vitae curriculo,

    id. Arch. 11, 28:

    hanc tam taetram, tam horribilem tamque infestam rei publicae pestem,

    id. Cat. 1, 5, 11:

    in hac tam clara re publica natus,

    id. Rep. 1, 19, 31:

    hanc rem publicam tam praeclare fundatam,

    id. Par. 1, 2, 10:

    haec tam crebra Etruriae concilia,

    Liv. 5, 5, 8:

    in his tam parvis atque tam nullis,

    Plin. 11, 2, 1, § 2:

    quorsum haec tam putida tendant,

    Hor. S. 2, 7, 21:

    hac tam prospera pugna nuntiata,

    Curt. 3, 11, 16.—
    (β).
    After ille:

    ille homo tam locuples, tam honestus,

    Cic. Verr. 2, 4, 6, § 11: illud argentum tam praeclarum ac tam nobile, id. ib. 2, 4, 20, §

    44: illud tam grave bellum,

    Val. Max. 5, 6, ext. 1:

    ne illo quidem tam misero tamque luctuoso tempore,

    id. 3, 2, 7.—
    (γ).
    After iste:

    tamenne ista tam absurda defendes?

    Cic. N. D. 1, 29, 81:

    ista admonitio tua tam accurata,

    id. Att. 6, 1, 20:

    quae est ista tam infesta ira?

    Liv. 7, 30, 15:

    iste tam justus hostis, tam misericors victor,

    Curt. 4, 10, 34.—
    (δ).
    After id ipsum:

    id ipsum tam mite ac tam moderatum imperium,

    Liv. 1, 48, 9.—
    (ε).
    After tot:

    jacere necesse sit tot tam nobiles disciplinas,

    Cic. Ac. 2, 48, 147:

    tot tam valida oppida,

    Liv. 5, 54, 5:

    tot tam opulenti tyranni regesque,

    id. 25, 24, 13:

    inter tot tam effrenatarum gentium arma,

    id. 21, 9, 3:

    tot tam praeclaris imperatoribus uno bello absumptis,

    id. 28, 28, 12; 25, 27, 13; 26, 13, 17; cf.:

    cum tot ac tam validae eluctandae manus essent,

    id. 24, 26, 13; 8, 12, 4.—
    (ζ).
    After hic talis:

    da operam ut hunc talem, tam jucundum, tam excellentem virum videas,

    Cic. Fam. 16, 21, 3.
    III.
    As demonstr. adv. of intensity, correlative with ut, that, and its equivalents (qui, quin); so only with adjj. and advv. (not with verbs).
    A.
    Without a negation ( = ita, adeo;

    rare before the Aug. period): ni erit tam sincerum (tergum), ut quivis dicat ampullarius Optumum esse operi faciundo corium et sincerissimum,

    Plaut. Rud. 3, 4, 51:

    quae (maturitas) mihi tam jucunda est ut, quo propius ad mortem accedam, quasi terram videre videar,

    Cic. Sen. 19, 71. de qua tam variae sunt doctissimorum hominum sententiae, ut magno argumento esse debeat, etc., id. N. D. 1, 1, 1:

    ad eum pervenit tam opportuno tempore, ut simul Domitiani exercitus pulvis cerneretur, et primi antecursores Scipionis viderentur,

    Caes. B. C. 3, 36:

    tam parandus ad dimicandum animus, ut, etc.,

    id. B. G. 2, 21:

    tamen tam evidens numen rebus adfuit Romanis, ut putem, etc.,

    Liv. 5, 51, 4: infimam plebem natura ipsa tam abjecto tamque imo loco collocavit ut nulla ratione erigi aut sublevari possit, Ps.-Cic. Cons. 6, 22:

    tam multa sunt, tamque misera quae perferunt ut nemo sit quin mori saepissime cupiat,

    id. ib. 16, 59:

    quem constat tam certa acie luminum usum esse ut a Lilybaeo portu Carthaginienses egredientes classes intueretur,

    Val. Max. 1, 8, ext. 14:

    tam alacri animo suos ad id proelium cohortatus est ut diceret: Sic prandete, etc.,

    id. 3, 2, ext. 3:

    in Theophrasto tam est loquendi nitor ille divinus ( = tam divinus est) ut ex eo nomen quoque traxisse videatur,

    Quint. 10, 1, 83:

    (Scipio) bellum in Africam transtulit, tam lentus ut opinionem luxuriae segnitiaeque malignis daret,

    Sen. Ira, 1, 11, 6; id. Q. N. 1, 15, 5:

    3, 21, 1: tam parvulis in faucibus... ut non sit dubium, etc.,

    Plin. 10, 29, 43, § 82:

    ipsum Macedonem tam graviter palma percussit ut paene concideret,

    Plin. Ep. 3, 14, 7.—
    B.
    With a negation, or in a question implying a negation.
    1.
    Before ut (very freq. in the class. period; cf. adeo, poet., e.g. Hor. Ep. 1, 1, 39):

    numquam tam dices commode ut tergum meum Tuam in fidem committam,

    Ter. Hec. 1, 2, 33:

    non tam viva tamen, calidus queat ut fieri fons,

    Lucr. 6, 887:

    quis umquam praedo fuit tam nefarius, quis pirata tam barbarus ut, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 50, 146:

    non sum tam stultus, ut te usura falsi gaudii frui velim,

    id. Fam. 6, 12, 1:

    nec, cum id faciebamus tam eramus amentes ut explorata nobis esset victoria,

    id. ib. 6, 1, 3:

    non essem tam inurbanus ac paene inhumanus uti in eo gravarer quod vos cupere sentirem,

    id. Or. 2, 90, 365:

    non puto tam expeditum negotium futurum ut non habeat aliquid morae,

    id. Att. 13, 31, 1:

    nec vero eram tam indoctus ignarusque rerum ut frangerer animo propter, etc.,

    id. Phil. 2, 15, 37:

    quis tam demens ut sua voluntate maereat?

    id. Tusc. 3, 29, 71; so id. Off. 3, 20, 82; id. Tusc. 1, 1, 2; id. Phil. 3, 4, 10:

    non enim proferremus vino oppressos... tam absurde, ut tum diceremus, etc.,

    id. Ac. 2, 17, 53:

    non se tam barbarum ut non sciret, etc.,

    Caes. B. G. 1, 44, 17:

    nulli sunt tam feri et sui juris affectus ut non disciplina perdomentur,

    Sen. Ira, 2, 12, 3:

    nemo tam divos habuit faventes, crastinum ut posset sibi polliceri,

    id. Thyest. 619.—
    2.
    With a negation (esp. nemo), followed by qui ( = ut is; class. and freq.); nec quisquam sit tam opulentus qui mihi obsistat in via, [p. 1838] Plaut. Curc. 2, 3, 5:

    generi lenonio Numquam deus ullus tam benignus fuit, qui fuerit propitius,

    id. Pers. 4, 4, 34:

    an ille tam esset stultus qui mihi mille nummum crederet?

    id. Trin. 4, 2, 42:

    nemo inventus est tam amens, qui illud argentum tam praeclarum ac tam nobile eriperet, nemo tam audax qui posceret, nemo tam impudens qui postularet ut venderet,

    Cic. Verr. 2, 4, 20, § 44:

    nemo Agrigenti neque aetate tam affecta neque viribus tam infirmis fuit, qui non illa nocte surrexerit,

    id. ib. 2, 4, 43, §

    95: nemo est tam senex qui se annum non putet posse vivere,

    id. Sen. 7, 24:

    nihil tam absurde dici potest, quod non dicatur ab aliquo philosophorum,

    id. Div. 2, 58, 119:

    nulla gens tam immanis umquam fuit in qua tam crudelis hostis patriae sit inventus,

    id. Sull. 27, 76:

    quae est anus tam delira quae timeat ista?

    id. Tusc. 1, 21, 48:

    ecquem tam amentem esse putas qui illud quo vescatur deum esse credat?

    id. N. D. 3, 16, 41:

    sed neque tam docti tum erant, ad quorum judicium elaboraret, et sunt, etc.,

    id. Fin. 1, 3, 7; so id. Sen. 19, 67; id. Lael. 7, 23; id. Tusc. 1, 6, 11; 1, 15, 33; 2, 17, 41; id. Sest. 14, 32; id. Fin. 2, 20, 63; id. Fam. 9, 2, 2; id. Off. 2, 5, 16:

    neque tam remisso animo quisquam fuit qui ea nocte conquierit,

    Caes. B. C. 1, 21:

    in bello nihil tam leve est quod non magnae interdum rei momentum faciat,

    Liv. 25, 18, 3:

    ut nemo tam humilis esset cui non aditus ad eum pateret,

    Nep. Milt. 8, 4:

    ecquid esse tam saevum potest quod superet illum?

    Sen. Thyest. 196. —
    3.
    With a negation, followed by quin ( = ut is non;

    class. and freq.): nec sacrum nec tam profanum quidquam est quin ibi ilico adsit,

    Plaut. Merc. 2, 3, 27:

    nihil mihi tam parvi est quin me id pigeat perdere,

    id. Pers. 4, 6, 8:

    nec quisquam est tam ingenio duro, neque tam firmo pectore quin sibi faciat bene,

    id. As. 5, 2, 94:

    numquam tam mane egredior, neque tam vesperi Domum revortor, quin te... conspicer Fodere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 15:

    nil tam difficile'st quin quaerendo investigari possiet,

    id. ib. 4, 2, 8:

    ut nullus umquam dies tam magna tempestate fuerit, quin... solem homines viderint,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26:

    numquam tam male est Siculis quin aliquid facete et commode dicant,

    id. ib. 2, 4, 43, §

    95: nemo est tam afflictus quin possit navare aliquid et efficere,

    id. Fam. 6, 1, 7:

    ut nemo tam ferus fuerit, quin ejus causam lacrimarit,

    Nep. Alcib. 6, 4.
    IV.
    Tam, ante-class., sometimes = tamen:

    antiqui tam etiam pro tamen usi sunt,

    Fest. p. 360: bene cum facimus, tam male cupimus...; quamquam estis nihili, tam ecastor simul vobis consului, Titin. ap. Fest. l. l.; so,

    etsi illi aliter nos faciant quam aequom sit, tam pol noxiae nequid magis sit... nostrum officium meminisse decet,

    Plaut. Stich. 1, 1, 44 Fleck., Ritschl:

    tam si nihil usus esset, jam non dicerem,

    id. Merc. 4, 3, 32 Ritschl; v. Prol. Trin. p. 14 ib.; Brix ad Plaut. Men. 2, 3, 36; Curt. in Rhein. Mus. 6, 84; 6, 93; but cf. contra, Corss. Beitr. p. 272 sqq.
    V.
    In the dialect of Praeneste: tam modo, just now ( = modo): ilico hic ante ostium;

    Tam modo, inquit Praenestinus,

    Plaut. Trin. 3, 1, 8 Brix ad loc.; cf. Fest. s. v. tammodo, p. 359; Ritschl, opusc. 2, 372.

    Lewis & Short latin dictionary > tam

  • 14 xabarciar

    Xabarciar, tratar, vender, cosas de poco valor, tratantes de escasa monta. —Cundu you yera un guaxín prexenciéi 'l tibeiru que cheldarun les Xabarceires de la miou aldina con la sou pótchina Facunda ya 'l Pascualón el Xitanu, lu que non cuntaba you yera qu'al currer el tempu tamén me diba ver encibiétchau per mor de la ñecexidá en tener que faer de xabarceiru, ya nagora mesmu comu tóu nisti dicionariu xirbe d’escola, nagua mexor qu’istes estories pa comprendier con mexor vidayu les ñaturales ya ximples costumes de la Nuexa Xantiquina Tierrina, que güéi nel díe tan sous ancestrus nes manes fedientes ya utreresques de prexones tan rapiegues ya llimiagues, que l'únicu que fan ye mistificar les nuexes costumes ya Chingua, menus mal que col tempu les xeneraciones d'astures venideiras xabran poñer les couxes nel sou xeitu, pos conista esperancia trabayu you xin escanxu ya m'allegre ya enxemáu de gociu, perque you séi, ya xuru per toes mious ceyencias con tou la fuercia del miou alma, qu'angún díe non mu xeru, tous lus entroyáus trabayus fechus per lus Amigus del Bable ya de lus del Conceyu Bable, que güéi amindi me pieschen toes les portes, per el baldrayante miéu que xin me dexen xueltu, dalgún d'echus nun me valdríe amindi nin p'arrátchar el cuchu de lus bracus. Axín que ya ta tóu faláu, ya tous lus que nun s'atopen nes arrañáes pradeires del enxútchu vidayu, comprendieran, que toes istes xentaques per minde nomáes nun son namái que pioyones ou paráxitus. TRADUCCIÓN.—Cuando yo era pequeño presencié el sonado escándalo que prepararon las tratantas de mi aldea, por la causa de la su pollina Facunda y de Pascualón el Gitano, lo que no pensaba yo por aquel entonces, era que al transcurrir los años, me iba a ver envuelto por causa de la necesidad o cualquier otra razón parecida, en trabajar como tratante verdulero, frutero, xabarceiru, pero ahora mismo, y como según mi parecer todo en este diccionario ha de servir de escuela, pues nada mejor que estas historias verdaderas, para comprender con mejor entendimiento y sencillez, las naturales y simples maneras, costumbres y diversas cosas de Nuestra Santina Tierrina, pues con grande pena hoy yo estoy viendo, como sus más respetables y queridos ancestros, son manejados ultrajantemente, por personas que faltas de dignidad, amor a la Tierrina y respeto hacia sus sagrados ancestros, están dándoselas de entendidos mistificando toda la "Cultura de Asturias”, pero yo se muy bien, que con el tiempo las generaciones de astures venideras sabrán poner todas las cosas en el lugar que sabiamente les corresponde, con esta hermosa esperanza trabajo yo hoy en día con alegría y cubierto de entusiasmado gozo, porque yo sé, y juro por todas mis creencias con toda la fuerza de mi alma, que algún día y no muy lejano, todos los estercolosos trabajos sobre la materia de la LLingua D'Asturies y sus Ancestros, que fueron basurescamente hechos por los Amigos del Bable y los del Conceyu Bable, que desde siempre, pretendo decir, que desde que nacieron porque mis humildes trabajos les hicieron con afán insano intentar crecer sin tener raíces para sostener su rancuaya creencia, no hicieron otra cosa que ponerme torgas en todas las puertas, por el cobardoso miedo que tenían, pues al dejarme suelto a mí, ninguno de ellos hoy existiría, y menos me serviría ni para limpiar la cubil de los cerdos. Así que ya está dicho todo sobre este asunto de estas asociaciones de la "Trelda", y yo creo que todas las gentes que no tengan las praderas del entendimiento secas y limpias de saberes, comprenderán perfectamente, que todas estas gentes por mi nombradas nada más que son parásitos. —Esta historia que ya de seguido les voy a relatar, terminó con mis huesos en la cárcel, por haberla yo contado en un pequeño libro tal como había sucedido. La verdad que you espatuxé ya galamiéi per tous lus llugares de la miou Tierrina con mu pouca xuerti, quiciavis fora que ñaciera pa ser un esgraciaín ou que les couxes teñíen que cheldaxe axindi, güéi nel díe que ya vou pa viétchu tou contentu de ver vivíu miou vida de la maneira que lu fexe, perque xin axindi nun fora, poucu ou nagua podría cuntar de les costumes ya llingua de miou mantina Tierrina. Xin lus Roxus viexon ganáu l'engarradiétcha, que tal couxa viexen fechu senún se xebraren en tantus partíus pollíticus que nun dexaben llugar pa l'esciplina, pos tóus queríen mangoniar, escutír, ya tou 'l mamplenáu de tibeirus xabarceirus que manexaben, metantu que lus fascioxus afilaben les nabayes p'achuquinar piscuezus, falules you, que xin lus Roxus viexen ganáu, xeguramente que you nun taríe nagora fayénduyes isti dicionariu, perque xeguramente miou pá me viexe adeprendíu dalguna carreira d'inxinieru, maestru, aboguéu, etc., etc., ya me xebrarie del ñatural vivir ganándume 'l pan nes mesmes fontes ancestrales de les nuexes costumes ya llingua, que ye dou s'abaya tou 'l ancestru ximple, ñatural ya fidalgu d'Asturies, Trubiétchu de la Patria España. —Toes les prexones xebráes d'istus ñaturales y xantiquinus llugares de la miou embruxadóura ya melgueira Tierrina, nun poden querecha na fondeirá de sous raigones, nin tampoucu puén faer el munchu trabayu qu'entavía se ñecexita pa poder cheldar en bom xeitu la Nuexa Palancia, ya toa l'ancestral cultura de la Tierrina. —Existi un reflán astur que díz, que lus nenus pa que queran ben a la sou má tenen que mamar nel sou entamu fasta qu’isti d’afechu s’escose. “TERESA, LA JUSTICIA Y LOS ELEGANTES TIMADORES DE NUESTRO TIEMPO" —No son los timadores de mi tiempo, tan desgraciados y tan cándidos como lo era Pascualón el gitano, pues estos indecentes y asquerosos gitanos de hoy día, no son de la raza “calé” (pobrecitas estas humildes y desventuradas gentes, cuanto desde niño las he querido admirado, y cuantos compañeros en la vida he tenido que eran gitanos, siendo todos ellos estupendos camaradas y soberbios muchachos). —Digo que los gitanos de hoy día, son la escoria que dejo la guerra entre la raza despreciable de algunos “payos”, y a uno de ellos, le voy a retratar en estas páginas lo mejor que pueda, sin quitar, ni poner nada, simplemente voy a contar cuanto ha sucedido. —Habíame yo caído trabajando como calderero en el montaje, y rótome el cumal (la columna), quedando de resultas de este llumbazu (caída) inútil para el trabajo que profesaba, y en una situación bastante desesperada, porque las pensiones que asignan a los mutilados trabajadores españoles, son las mayores canalladas y porquerías, que no le alcanzan al desventurado lisiado, ni para comer un plato de sopas cada día. Así pues, había rótome las costillas toda mi vida trabajando para aquella miseria que me condenaba, a vivir el resto de mi existencia falto de todo, todavía para más fastidiarla, escuchando todos los días a los dirigentes de trabajo, bien con sus comedidas y estudiadas frases, que díganlas ellos y entiéndalas María Santísima, dirigiéndose al país, por el medio de la televisión, radio y prensa, que nos iban a dar tanto y cuanto. En resumen, que lo único que nos dan es una caca, tan grande tan asquerosa como ellos son. —Estaba yo de pensión por aquel entonces en casa de la señora Teresa, que era viuda de un desgraciado minero, que el pobre tuvo la triste desgracia para su esposa e hijos, de morirse en la cama abrazado por una enfermedad, y no haberlo hecho en la mina aplastado en una oscura y tenebrosa rampla por un costero, ya que si así hubiera sucedido, le quedaría a su viuda una pensión que aunque también fuese en demasía miserable, no sería tanto como la que le daban por el seguro de enfermedad, que ésta sí que no les algamía (alcanzaba) ni a ella ni a sus tres pequeños hijos, que el mayor aun no llegaba a los nueve años, ni para comer sin fartucase (hartarse), ni una vez a la semana. —Dentro de privaciones y de miserias endiabladas vivía Teresa, estirando la moleculosa pensión que no se espurría (alargaba), por ser en demasía encoyía (encogida) ya de crianza, y pensando yo que a esta triste situación que a ella acompañaba, sin galga (freno) que me detuviese en desfrenada carrera me acercaba, decidimos dedicarnos al trato, para ver si de esta forma lográbamos despegarnos de las miserias que nos rodeaban. —Creo que no hace falta decir, que la Ciencia le hizo correr al progreso con tanta prisa, que desde aquella inolvidable y lejana época de las Xabarceiras, que recorrían las aldeas, romerías y mercados, vendiendo las frutas y demás productos, que transportaban a lomos de los humildes burros, hasta nuestro tiempo, el progreso con sus ingenios modernos, mitad emparentados en el agrado del Hacedor, y la otra parte con los mismos imaginares del propio demonio, hizo a las gentes moverse con apurante desatino, y por tal suceder hoy día, las personas que pretendan dedicarse a la industria de comerciar con las frutas u otras mercancías por las ferias y mercados, no pueden hacerlo sirviéndose de un jumento como medio de transporte, ya que si tal locura hicieran, no ganarían ni para darle un mal pienso a su pollino. —Por tal lleldar (acontecer) Teresa y yo, nos decidimos hacer camino en el oficio de Zabarceirus (tratantes), por eso nos centramos en el menester de comprar una pequeña furgoneta, de ésas que suelen ser a medio uso, y que nos la dieran a plazos, ya que yo no tenía una perrina (cinco céntimos), y ella tenía que pedir prestado el dinero de la entrada que había que pagar por el vehículo, a una conocida suya que sabedora de nuestras pretensiones, habíase decidido a prestárselo. —Así pues ya con esta determinación tomada, y ya completamente decididos a ganarnos la vida en este oficio, que la verdad era el único que me quedaba a mí, ya que a pesar de aún valer para un sinfín de profesiones livianas, no podía aspirar a ellas, porque para tal menester, se necesitaba una recomendación, o ser por lo contrario hijo o pariente de algún facistón de buena marca, faceta única y sin igual, que impera desde la guerra Civil para todos los efectos en mi Patria. Por esto, a poca curiosidad que cualquiera tenga para investigar en este denigrante panorama, se darán cuenta que en todos los ministerios de la nación, desde el que más manda, hasta el conserje que le franquea la puerta, son todos fascistas, divididos en falangistas, que hermoso y Humanitario partido es éste, si sus afiliados cumplieran los Credos que tan maravillosamente creo su Fundador, y la otra parte, está compuesta por exdivisionarios, exlegionarios, excombatientes, exlicenciados de las fuerzas armadas, etc. Y si quieren ustedes encontrar algún Rojo, búsquenlo en las profesiones más bajas y avasalladas del país. Esto que les cuento señores es la pura verdad, así que consideren la libertad que tendremos, cuando detrás de cada obrero, existe un patrón que le roba, y si el trabajador protesta, entonces aparece un látigo y una pistola que le hace por la vía de la fuerza, entrar en la senda de la esclavitud. —Digo yo, que para encontrar esa furgoneta que determinado teníamos de comprar, investigamos en las páginas de anuncios de los periódicos de provincia, por si alguna venía anunciada del tamaño y condiciones que nosotros necesitábamos. Y nuestra alegría fue grande cuando observamos en uno de los diarios que la Casa de Vulcano tenía una en venta, que la vendía dando como señal una pequeña entrada, y después el resto, que se podía pagar en cómodos plazos, también estaba revisada con esmero y garantía, según las manifestaciones hechas por el propio dueño, en la propaganda que de la furgoneta había anunciado, que aseguraba que el tal vehículo, se encontraba lo mismo que si fuese nuevo. —Así pues, en los últimos días del mes de Enero, del siguiente año del primer baile que los Humanos hicieran alrededor de la Luna, ensenderámonos la Teresa y yo camino de Oviedo, ilusionados y muy gozosos dentro del ánimo que nos movía, de comprar aquel vehículo, con el que pensábamos mejorar a fuerza de trabajar arduamente nuestra situación harto deficiente. Llegamos al fin en alegrosa compañía a la Casa de Vulcano, pudimos comprobar como en el amplio escaparate de su bien saneado negocio, estaba expuesta la furgoneta limpia y reluciente, con todas las apariencias a primera vista de ser una prenda de primera mano. Sin embargo, si fuésemos capaces de leer el destino, hubiésemos observado como los faros de la hermosa furgoneta, nos parecerían ojos vivos, que nos miraban guasonamente, como si de ante mano, ya se estuvieran mofando de nuestras nobles pero ilusas pretensiones, y a fe mía que nos consideraban una xunta (yunta) de fatones (bobos) que muy pronto iban a caer en las sutiles redes de el gitano de su dueño, que era el timador más despiadado, hábil y deshumanizado, de los muchos que protegidos por la ley, comían el escaso pan del pobre en la ciudad de Oviedo. —Tras mirar un buen rato nuestro xumentu de fierru (burro de hierro) pareciéndonos cuanto más lo reparábamos más hermoso y deseable, decidimos hacer entrada al establecimiento, ya con el firme propósito de hacer nuestra aquella furgoneta, que con la necesidad que nos embargaba nos había por completo sorbido el seso. —Nada más que pusimos los pies dentro de aquella industria del timo y el atropello, presentose ante nosotros sin mediar tiempo, igual que si esperándonos estuviera, un hombre de aspecto muy agradable, que llevaba plasmado en su rostro el maravilloso don de no saber hacerle mal a nadie, por lo que a mi primera impresión yo pude apreciarle, y mirándonos con sus ojillos vivarachos, que al mismo tiempo parecían del todo inocentes, brindándonos una amplia sonrisa, que se extendía de oreja a oreja, y estaba amurallada de una dentadura tan perfecta y amarfilada, que me hizo asegurar que aquel sujeto, no tenía suyo ni un sólo diente. Digo yo que a la par que así nos saludaba, se frotaba sus finas y blancas manos con verdadera insistencia, y así con esta presentación tan capitalista, tan engañadora y confianzuda, nos preguntó con su voz exquisita y halagadora, que en nada desmerecía a sus modales: —¿En qué puedo servir a tan distinguidos señores? —Teresa que era la que llevaba la voz cantante porque era la que tenía el paperío (el dinero), ahpoyándose en el vehículo que le interesaba, díjole sonriéndose dentro de una gozosa alegría que no pasó desapercibida ante la escrutante mirada de aquel granuja de timador de los tiempos modernos: —¡Verá usted, queríamos comprar esta furgonetina, si es verdad todo lo que de ella cuenta usted en el periódico! —¡Sí, verdad es todo cuanto he dicho en el anuncio, no tengan ustedes miedo ni temor alguno al engaño, porque esta mi casa se especializa en haber sido siempre muy formal y seria! —Yo que para nada me entrometí mientras que ellos hablaban, por no cortar a la Teresa que es mujer de larga parpayuéla (muy habladora), a la par que muy enfadadiza y voluble si se le corta la palabra, y como ella era la que relativamente iba a satisfacer la entrada y hacerse responsable de la compra, pues tan sólo me limité a observarles mientras que ellos hacían el trato, y después que terminaron de ponerse de acuerdo en todo, no haciéndome ningún aprecio a mí el vendedor, y creo que hasta me había considerado según mis propias apreciaciones, hombre tranquilo y de mermados arreos, pues como cuento, después de haber cerrado el trato, el Vulcano otra vez envuelto por aquella facilona sonrisa, que en él debía de ser una de sus armas más eficientes, preguntó a la par que se frotaba sus manos lleno de un dichoso contentamiento, que le llenaba de gozo, y no tanto por el dinero que en su trato había ganado, sino por la satisfacción que deduzco sentía, cuando timaba a las gentes con su hábil y exquisita maestría: —¿Bueno... y ahora... quién es el que va a revisar esta maravilla? —¡Quiero decir...! ¿quién va a conducirla? —Yo l’acaidonaréi (conduciré), le contesté a aquel individuo del que ya no me gustaba tanto ni su presencia ni nada que de él emanase, y seguido le pregunté ya siempre dentro de la desconfianza: —¡Y ahora dígame usted! ¿Es verdad que este vehículo se encuentra en buenas condiciones? —Tenga presente y compréndame usted, que esta señora lo precisa para tratar en frutas, y no le vaya a suceder, que si desea llegar con ella dónde se propone, tenga que comprar un burro para que remolque a los dos caballos de hierro, que hacen xuntura (yunta) en la furgoneta, y que por encontrarse quemados de tanto trotar, no les quede fuerza nada más que para hacer la carrera de prueba. —Pierda usted todo cuidado, y no haga con sus ingeniosas bromas menosprecio de mis honrados intereses, que no vivo yo a cuenta de engañar a mis queridos y siempre respetados clientes. Manifestó Vulcano poniéndose muy serio, pero sin apearse en ningún momento de su sonrisa, que por ser tan permanente se hondeaba en la sospecha de ser equivocadora y seguido apuntalóse en hacer su propia propaganda de la siguiente manera: —Mire, no olvide nunca, me dijo Vulcano poniéndome cariñosamente una mano encima de mi hombro, que la Casa de Vulcano, es tan honrada como la misma Audiencia, dónde se reparte la ley castigando y persiguiendo toda trampa e injusticia, por eso yo efectúo mi trabajo, bajo la respetuosa sombra de la justicia. —¿Acaso ha pensado usted que yo soy un gitano? —¡No querido amigo, si en esa desconfianza su imaginación trabaja, siento asegurarle que se encuentra usted muy equivocado, pues todos en esta ciudad me conocen, y saben que soy un honrado industrial respetado y querido, tanto por los rectos servidores de la ley, como por todos los demás que estamos obligados a no burlarnos del eficiente sistema de la justicia, que hace que todo ciudadano se sienta protegido, tanto su integridad física, como los intereses que honradamente le pertenezcan! —Y ya por última vez les aseguro que este vehículo se encuentra en perfecto funcionamiento, y hasta puedo permitirme el lujo de decirles, que pueden viajar con esta estupenda furgoneta, sin la más mínima preocupación, y sin el menor problema posible, no sólo al más apartado rincón de Asturıas, sino hasta la alejada Barcelona, sin que este motorín, deje de funcionar ni un momento, ni se empapice (ahogue) ni una sola vez. Aseguraba Vulcano, centrándose en una encendida adulación hacía su “jumento de hierro", que tal parecía que le estuviese jurando al General Franco, que era él, el más horado y disciplinado comerciante, de toda la nación española. —Yo que ya había comprendido que aquel tipejo era una asquerosa rata que no había veneno que la matase, le dije que estaba muy bien todo cuanto había dicho, y después le pregunté, que si podíamos ir a dar una vuelta con la furgoneta, para asegurarnos, que efectivamente era el vehículo la maravilla que con tanto ardor y fuerza él nos había pintado. —¡No, hoy no puede ser! Aseguró Vulcano, y seguidamente dijo, que antes era menester de asegurarla, y abonar la entrada en el Seguro de la Patria Hispana, entidad que con buen acierto, según él, pastoreaba su negocio. —¡Así qué ahora mismo, vamos a ir la señora y yo hasta dicha agencia, para poner en orden dicho asunto, y pasado mañana ya pueden ustedes circular con el vehículo por dónde les venga en gana! “CUNDU LA TAREXA SE MEXOU DE MIEU” “CUANDO LA TERESA SE MEÓ DE MIEDO” —El sábado por la mañana que era el día señalado para recoger nuestra furgoneta, llegamos la Teresa y yo hasta los reinos de Vulcano con el ánimo plagado de alegría y embargados por una ilusión gozosa, pues íbamos a ser dueños de un vehículo, que nos permitiría sin ningún genero de dudas, llegar hasta los mercados más apartados de la Tierrina, y mejorar en el oficio de xabarceirus nuestra situación harto oprimida, tantas cuentas habíamos ya barajado y todas ellas navegantes en alegrosas ganancias, que creído nos teníamos que íbamos a ganar el oro y el moro, que incautos éramos que no nos detuvimos ni por un sólo momento en el pensar, que el que hace las cuentas adelantadas sin tener dineros para cubrirlas, por fuerza que tiene que hacerlas un par de veces, siendo la última la más válida. —Digo yo que cuando llegamos al escaparate dónde se lucía nuestra furgoneta, ya estaba al lado de ella el Vulcano, y tal a mí me pareció, que cuidaba a ésta con tanto mimo, como si fuese industriada en la herrería del mitológico dios que lleva su nombre. —Y a la par que nos saludaba con la misma sonrisa y frotamiento de manos que en anterior ocasión nos había dedicado, con su bien timbrada voz nos dijo, ocultando una guasa que no se me paso desapercibida: —¡Ya les estaba esperando señores, pues yo se muy bien por la larga experiencia que poseo en estos menesteres, que iban a ser ustedes muy puntuales, como corresponde a todas las gentes que arden dentro de los agradables deseos de hincarle el diente, a lo que de antemano han saboreado como manjar sabroso! —¡Así que aquí tienen ustedes la documentación y todos los requisitos necesarios para poder circular con la furgoneta sin que nadie les moleste. Y ahora sólo me queda desearles buena suerte, tanto en los viajes que emprendan, como en los negocios que puedan hacer, que en estos está precisamente el valer de las gentes! —Hicimos muy satisfechos y animados acomodo la Teresa y yo dentro de los dos caballos de hierro, dejando al que resultaría ser un astuto gitano, frotándose sus manos, y sonriéndose tanto para afuera como para sus podridos y asquerosos adentros, festejándose dentro del timo que terminara de hacernos. —Empezó la furgoneta a rodar dirigida por mí que no cabía en mi gozo de contento, por las calles de Oviedo abajo, con ánimo de alcanzar la carretera general y ensenderarme en la ruta de Gijón o Avilés, dónde pensado tenía probar aquella máquina, vendida por el que resultaría se el mas fino gitano, que timaba sin conciencia a las pobres gentes, sin encontrar jamás a un juez, que hiciera con él el escarmiento que años atrás había hecho Juan Antonio el falangista con Pascualín el de los enredos. —Teresa que iba sentada a mi lado, recostada cómodamente en aquel asiento, que tenía más pringue que la solapa de un mendigo a la salida de un frío invierno, me dijo endiosada de alegría por sentirse dueña de aquel maravilloso ingenio: —¡Este Vulcano tiene cara y presencia de ser una buena persona, de ser un hombre bondadoso y bueno, a par que sabe lucirse con su cautivadora sonrisa, en el agradable lugar de la educosa simpatía, la verdad que a una le presta en grande tratar con señores tan serviciales y educados. Hay que ver la finura y delicadeza que este buen señor conmigo se gastó, me trato lo mismo que si fuese una gran señora, no me cave duda que todo en él se dibuja como un caballero respetable y encantador, tan bien parecido, tan elegante, tan guapo, tan... En aquellos momentos unos empapizamientos harto sospechosos en el motor de nuestros dos caballos hízole a la Teresa hacer un descanso en el continuar ensalzando los engañosos enseñares de su hábil timador, y en la sazón que su alborozada alegría íbasele marchitando por el ya continuo pedorreo que alumbraba sin interrupción el motor, preguntóme muy apuradamente, haciendo aposiento en el lar de la nerviosa y asustadiza preocupación: —¿Per quéi demontres s’afuega la miou forgonetina que tantu se queixa Xuliu? —(¿Porqué demonios se ahoga mi furgoneta que tanto ruge Julio?). —Yo que ya sin ninguna duda empezaba a olerme el fino timo, que el cobarde y sucio Vulcano hubiera ordeñado en nuestro enflaquecido bolsillo, contestele arrugando el ceño, poniendo un gesto rabioso y despreciativo, buscando en mi imaginación con prisa, la forma de centrar en ley, aquel moderno y educado gitano de los jumentos de hierro de nuestro tiempo: —Me parece Teresa, que dentro de breves momentos, vas a ver dentro de tu cerebro, a ese encantador, respetable y guapo Vulcano, que no hace ni un minuto no tenías tu boca para aponderarle, te aseguro que le vas a ver del mismo despreciable color del diablo, y esto es así, porque esta furgoneta comienza a quejarse de una de sus muchas mortales heridas, que será con seguridad la más pronunciada de cuantas tiene. —¿Qué es lo que pretendes decirme Xuliu? Preguntó de nuevo Teresa ya ausente de toda alegría, empezando a subir la primera escalera del miedo del desespero. —La verdad Teresa, es que viajamos ajinetados encima de un montón de chatarra, por esta razón he de ir con buena cuenta hasta que de hecho me dé por sabido, qu’acaidono (que dirijo) una maquina, que ha puesto en mis manos ese desalmado de timador de Vulcano, que está predestinada sin ningún género de dudas, hacer en cualquier momento descalabros con las vidas de la inocente gente, que a cada paso cruzamos. —Ya nos hallábamos en las afueras de Oviedo, y comenzábamos a bajar una pequeña cuesta que existe a la entrada de la Corredoria, cuando un bache de los muchos que alumbrábanse por aquel entonces en la carretera, hizo que la dolorida furgoneta se bandaleara ostensiblemente, y en tal baile, abriéronse con verdadero estruendo ambas puertas, despedazándose los cristales y estropeándose en mala manera parejas portezuelas, con tal atronador ruido, que la buena Teresa encogiéndose en el asqueroso asiento, cosida por un miedo que le hizo mearse, dijo temblándole su voz que era dominada por su espantoso miedo: —¡Frena, frena en el instante Xuliu, por todos los demonios del infierno xuntus (juntos), consigue de una vez que se detenga esta asesinadora chocolatera, que bien me parece que intenciones le sobran de hacer mudanza con nuestras vidas, fayéndunus esfuechiquéus na peyeya! (haciéndonos desolladuras en el pellejo). —Hice con toda la rapidez que pude, que se detuviera aquella furgoneta tan destartalada, y al pretender asegurarla mejor con las miras de apearnos para presenciar los primeros destrozos que se rellumbraben (relucían) en aquella infernal máquina, así el freno de mano y tiré de él para colocarle en su lugar de frenada, pero no respondió a su obligación, pues rompiéndose, quedeme con la manilla entre las manos, pensando ya con toda la razón del mundo, que aquella máquina era la causante de un timo que no tenía perdón, y también poseía hechura de ser un perfecto sabotaje. —Teresa que ya se había apeado de la furgoneta movida por la rapidez que injerta el miedo, hallábase en la cuneta de la carretera hilvanada por un ataque de nervios, con sus manos puestas encima de la cabeza, centrada en el más airado desespero, envuelta en un mar de lágrimas miraba para su vehículo desilusionada y atormentada, no dando crédito a lo que presenciaba, que era a todas luces la ruina más grande que en toda su existencia le había caído encima, pero cuando me vio con aquel fino hierro en forma de manilla en mi mano, me preguntó al tenor que buscaba en su boleo un pañuelo para enxugarse (enjuagarse) las lágrimas: —¿Qué diantres de fierru ye ísi Xuliu? —(¿Qué demonios de hierro es ése Julio?). —Yo que reparaba con verdadera lástima a la Teresa, al mismo tiempo que se me escapaba la risa, y el caso no era para menos, le respondí mirando para la manilla a la par que movía la cabeza para los lados con síntomas de verdadero desprecio y asco, hacia aquel gitano timador de Vulcano: —¡Poca cosa Teresa, sólo un defecto más de los muchos que tiene este jumento de hierro que te vendió tu encantador Vulcano! ¡Vaya una rata de cábila que está hecho tu simpático timador! ¡Y ahora deja ya de chorar (llorar), y no le reclames al Cielo un favor que no ha de enviarte, y búscame con rapidez un par de cuetus (piedras), para forrar las ruedas de esta endemoniada chocolatera, con la que el tú fino señor Vulcano, por mediación de mis inocentes manos, pretendía industriar un achuquinamientu (asesinato) entre las tranquilas gentes de la ciudad de Oviedo! —Teresa atenazada por una incontrolable rabia que le raguñaba (arañaba) sus doloridas entrañas, dijo a modo de juramento clavando sus brazos palabras en el firmamento: ¡No me nomes más isi rapiegu con focicu de llabascu, non me lu nomes más, si ye que apreciesme dalgu, ya permita el Faedor que tou lu puéi y'escosá couxa fae, que lu fienda una centecha pente les pates en dos Vulcanus! —(¡No me nombres más a ese zorro con hocico de marrano, no me lo nombres más, si es que me aprecias algo, y permita el Hacedor, que todo lo puede y muy poca cosa hace, que lo parta una centella por entre sus piernas en dos Vulcanos!). —¡Nunca pensé yo que pudiese vivir en este mundo un ladrón tan desalmado y tan grande, que hace su riqueza y bienestar engañando a pobres viudas tan desventuradas como yo, que no tengo más riqueza que el Cielo sobre la cabeza y la insegura tierra bajo mis pies, y para encima de no tener nada, todavía me acompaña la triste desgracia de tener que pagar a Pilar la del Comercio las quince mil pesetas que me prestó para dar la entrada de esta endiablada furgoneta. Poco he de pedir y menos Justicia ha de haber, si a este zorrastrón, si no me devuelve los mis cuartos, no le busco una buena corripa (celda) en la cárcel. Y no sólo por el cobarde ladronizo que me hizo, sino por el pretender arrancarme la vida, y dejar a los mious protetayus fiyinus (mis pobrecitos hijos), sin el menguado pan que puedo proporcionarles y el grande cariño que por ellos siento! —No te alumbres por más tiempo en el lar del sufrimiento Teresa, pues más bien debías de ofrecerle gracias al cielo, porque permitió que nadie saliese con heridas de este descalabro. Y ahora si haces caso de lo que yo te aconseje, va tener que abonarte este despreciable de timador gitano, el dinero que le has entregado, y que se haga cargo de la furgoneta, y sino que la arregle con la decencia que encierra el caso. —Esto le decía yo a la Teresa, a la vez que valiéndome del cinto que sostenía mis pantalones, y de un precioso lazo de terciopelo que la Teresa llevaba anudado a su largo cabello, ataba entrambas portezuelas para poder salir del paso, y cuando mañosamente lo logré, díjele a la Teresa que aún seguía tan desconsolada, y lucíase aún más rabiosa que cuando nos sobrevino el accidente: —¡Güenu Teresa, deixa ya de mexaretar tal corrompináu de chárimes que v’escosásete la fuercia pel furacu lus güeyus (bueno Teresa, déjate ya de mear tantas lágrimas, que se te va a escapar la fuerza por el agujero de tus ojos), y súbete a la furgoneta que nos vamos a ir hasta Noreña a visitar el garaje de un conocido mío, para que revise a conciencia este endemoniado ingenio, y nos diga de una vez, las hendiduras que tiene ocultas esta chocolatera que nos ha vendido el timador de Vulcano. —Teresa que en esto ya se había serenado un poco, aunque todavía alumbrara algunas rebeldes lágrimas, dijo dentro de su maurera de miéu (madurera de miedo): —¡No me ofendas, no lo hagas por el amor que le tengo a la santina de Covadonga, no me tientes por el mismo hacedor que debe de estar riéndose de mi allá en su Cielo, no me empujes para que haga lo que no deseo Xuliu. Pues no me sentare dentro de esa infernal máquina de asesinar gente, ni por todo el oro que tiene el Banco de España almacenado en forma de relucientes y apetitosas barras, y mira que es abundante lo que el otro día nos enseñaron por la Televisión sus manejadores. Vete tu sólo si deseas morir donde te plazca, ya que nada más que tu pobre vida tienes que perder, pero yo tengo tres hijos inocentes y pequeninus, que cuélgame con grande fuerza de las entretelas de mis sentidos, no quiero morirme y dejarlos desamparadinos, a merced de este endemoniado mundo, que cada día me parece que tiene menos verdad y menos justicia, que cada día me parece que el pobre dentro de él, si suprimimos las calamidades y las sufriencias, tiene muy poco que hacer. ¿Qué sería de los tres pedacinos de mi corazón, si se quedaran si su madre, en la triste edad que los probitinus aun no saben de dónde comen? (EL GARAXISTA) "EL GARAJISTA" —Por muchos razonamientos que sostuve con Teresa para convencerla con el fin de que me acompañase, no llegué a persuadirla ni en lo más mínimo, pues todas mis razones nada valían, para vencer el miedo que en aquellos desventurados momentos la dominaba, y no consiguiendo ni de una forma ni otra que subiese a la furgoneta, encaminome yo sólo hacía Noreña, al cansino paso de los viejos jumentos de los antiguos gitanos, conduciendo aquel destartalado ingenio, que era en verdad un innegable peligro público. —Llegué a la postre a mi destino, y contéle sin demora cuanto me había sucedido al garajista por mí conocido. Este esperó unos momentos para que se desfatigase el cansado ahogado motor, después volviéndole a poner en marcha, escuchole atentamente el trote quejumbroso que alumbraba, y seguido dio comienzo con seguro tiento a desmontarle algunas de sus piezas, y cuando le encontró las variadas enfermedades que tenía, dijo envuelto su rostro en una sonrisa que podía tener todos los significados: —Desde luego amigo mío, no sé como has sido capaz de llegar desde Oviedo hasta aquí con esta chocolatera, suerte has tenido de no partirte la sesera por el camino. ¡Tuvo que quedarle la conciencia “si es que la tiene” a ese gitano de Vulcano harto desajustada, porque hay que tener muy poco amor hacía el prójimo, y ser un timador sin la menor entraña, para vender un coche en las condiciones que se encuentra éste. Ahora que tratándose de Vulcano no me extraña en absoluto, ya que todo el mundo sabe en Oviedo la clase de elemento que está hecho! —Ten presente, y esto que te voy a contar ya lo he discutido muchas veces con otras personas, que algunas de las desgracias que suceden en las carreteras es por culpa de estos timadores gitanos de los jumentos de hierro, que venden coches usados, que son verdaderos cacharros que ni para el desguace sirven, y lo peor de todo, es que saben hacer de la ley un pandero, y enriquecerse a cuenta de las inocentes gentes, que no comprenden en el peligro que se divierten cuando compran un vehículo usado, pero todo esto ten por seguro que algún día ha de terminarse, cuando algún juez con buen ingenio, colóqueles un anillo que encarcele ya para siempre sus astutos timos, con una nueva ley para tal menester, que todavía nadie ha creado. —Bien dices amigo mío, pues todo este ladronizo y peligro público que tenemos todos de perder en cualquier momento la pelleja en la carretera, por la causa de estos desalmados gitanos de los jumentos de hierro, silenciárase d’afechu si la ley les castigara y persiguiera con más entusiasmo. —Recuerdo que cuando yo era pequeño la ley perseguía y castigaba a los gitanos que en aquella difícil época había sin tener la más mínima consideración con ellos. Y todo era, porque aquellos gitanucos de los tiempos d’endenantes (de antes), eran pobres de toda riqueza y ciegos de toda cultura, pues aquellos desarropadinos y desventurados gitanos, por muy listos que se alumbrasen, no podían hacer grandes cosas, y por eso vivían tirados por los caminos, despreciados por las gentes y perseguidos en todo instante por una ley que no les dejaba de su mano ni a sol ni a sombra, arrastrando cansina y resignadamente sus estómagos cosidos por el hambre, enseñando un color cadavérico en sus huesudos rostros, por el que uno imaginaba a la negra hambre a la que estaban condenados siempre, luciendo sus vestiduras con tantos y dispares remiendos, que uno no lograba adivinar, cual de ellos pertenecía a la prenda original. —No podían crecer aquellos auténticos gitanos que yo he conocido nada más que en asustadizas carreras y crecidas barrigadas de frío y hambre, y algunas veces solían entrar en calor, cuando les aplicaban una supliciada albarda de vergajazos, que las autoridades les regalaban encima de sus enflaquecidos cuerpos, todo porque a lo mejor un aldeano que muy fácil fuese el mismo ladrón, daba cuenta de ellos, a las autoridades al notar que les faltaba alguna gallina, que muy fácil pudiera habérsela merendado el raposo, o ser equivocados en el trato de un jumento de los naturales, no como estos endemoniados ingenios de fierru (hierro), siendo tan entendido en estas bestias el aldeano como el gitano, y aquí si que no valía engaño, porque cada cual iba a su propia conveniencia, porque cuando un aldeano le cambiaba un burro a un gitano, es que su pollino alguna tara tenía, por esto, no he conocido nunca a un gitano que cambiase su burro con el aldeano pelo a pelo, sino que siempre le pedía encima algo, ya que estas gentes agudas y listas sabían, que la única ganancia que conseguían por lo regular en sus tratos, eran los pocos o muchos dineros que pudieran arrancarle al aldeano encima del cambio. —Poco mal podían hacer aquellas pobres y desgraciadas gentes dignas de toda compasión y lástima, y mermado mal sembraban entre las comunidades que visitaban, porque en todo tiempo vivían cultivando la más denigrante de las miserias, que por ellas se deducía el escaso timo que industriaban, pero a pesar de todo, nadie los dejaba nunca fuera de una celosa vigilancia, de lo que se saca en consecuencia que la ley en aquella difícil época estaba mucho más adelantada que hoy en día, por donde uno comprende que en nuestro país, todo ha progresado grandemente menos la asiste de la Soberana Justicia, que para castigar al pobre siempre sí está en vanguardia, pero para favorecerle siempre se encuentra de veraneo en la retaguardia del capitalista. —Y sino la prueba está bien a la vista, ya que los temidos gitanos de nuestro tiempo, no son otra cosa nada más que astutos y deshumanizados payos, que ya no llevan marcado en su rostro el ceniciento color del que navega con el hambre, sino que se pasean bien hartos y cuidados, envanecidos por su boyante posición, tanto en lo social como en lo económico, ya que gran parte de ellos, precisamente los más principales, son poseedores de una buena carrera que al final les otorgó el título con el cual se avalan en el asqueroso oficio de la explotación y el timo, que faenan a diario entre las humildes y trabajadoras gentes, bien como dirigentes de empresa, engañosos servidores de la Justicia, etc., y también estos timadores gitanos de última categoría, cuyo único representante por mí conocido es el guripa de Vulcano que ya empieza a traerme de cabeza. Pero yo te aseguro Marcelino, que si la Teresa me hace caso de lo que yo tengo barajado en mi mente, no se ha de escapar este raposo de Vulcano haciendo risa y guasa despreciativa de los honrados intereses que les roba a las personas decentes, pues en este presente acaecer se topó con un cliente, que le va hacer coscas (cosquillas) en el lugar donde no ha de nacerle la risa. —Y ahora... dime Marcelino, tu que eres un hábil veterinario en la cura y compostura de estas caballerías de hierro. ¿Cuánto puede costar arreglar esta furgoneta para que quede decentemente? —Quedose el bueno del garajista mirando unos instantes en el más completo silencio hacía el cielo, haciendo con aproximación las cuentas en su cerebro, y después dijo muy serio clavando sus inteligentes ojos encima del jumento de hierro: —Te ha de costar alrededor de unas ocho mil pesetas, tal vez sea algo más, eso depende si al desmontarla aparecen otras averías que ahora no agüeyu (no veo). Pero no pienses ni en broma que el Vulcano va hacerse cargo de esta arregladura, pues yo se que él, sabrá lavarse sus manos no queriendo pagar ni un céntimo, y es inútil que le lleves a los tribunales, ya que él es un gitano listo, que tiene buenos abogados y harán de la ley su propio juego, y estoy por apostarte que es muy capaz de timar al mismo juez en la sesión del juicio, si tiene modo de venderle uno de sus endemoniados ingenios. —Por lo que observo Marcelino, tanto tú como yo mismo coincidimos en, que la ley en nuestra Patria está al servicio del dinero, que es tanto como decir, que el que no tiene un cuarto no debe de meterse en líos por muy honrados que le parezcan, porque no ha de sacar de ellos nada más que disgustos por bien parado que salga, en fin, ya veremos haber lo que resulta de todo esto, yo ahora me voy para Oviedo, y tu no arregles este cacharro hasta que la Teresa no sostenga una conversación con el raposo del Vulcano, pues a lo mejor, este habilidoso gitano no es tan mentecato como lo hemos pintado, y puede que se compongan las cosas sin necesidad de ningún otro teatro. El garajista sonriéndose ladinamente a la vez que de mí se despedía me dijo: —¡Si tales esperanzas hacen aposento en tu imaginación, no sé lo que en verdad has aprendido tú en el mundo, tanto como por él zapatillaste, pero bueno es que sigas creyendo en la bondad de las gentes aunque tan sólo sea por breves instantes! —¡No creo yo en nada ni en nadie Marcelino, a no ser en el plato de cocido cuando tengo hambre, pero hácete buena falta a ti saber, que existe un sistema que todo el mundo receta cuando le conviene. Así por ejemplo, sabemos que Vulcano es un timador inteligente y práctico en el asunto de saber defender sus enredos e intereses, por esto se dará cuenta en el instante, de la peligrosa timadura que industrió, por tal razón procurará que no se airee su sucio negocio, para que las futuras víctimas no huyan a causa del mal olor que emana de la ladroniza industria que maneja. Por esto, muy fácil creo yo que se avenga a razones! —¡Puede que tengas razón, amigo Julio, pero yo no entraré a creer tal cosa, hasta que no lo vea con mis propios ojos! “TERESA Y VULCANO” —El lunes bien de mañana se hizo en el camino de Oviedo la envilecida Teresa, portando en su cerebro los asesoramientos que yo le había prodigado, mucho me hubiese gustado a mí entendérmelas con aquel desalmado granuja, pero como yo no había tenido tratos con él, sólo podía hacer aconsejar a la Teresa en lo que mejor pudiese. Digo que iba ésta alumbrando en sus sentidos rabiosa inquina hacía el Vulcano, pero no era la Teresa tan aunque valiente y decidida engarradietchóusa como la Manola de mi aldea, pues si así fuese, hubiese logrado más provecho que usando la política, que al fin de cuentas ésta de poco sirve cuando con ella menester es por entrambas partes defender los intereses. Llegó al fin la Teresa a la casa del Vulcano, tan dolida y gafa en su desgracia que debatíase con apremiante desatino en el atajo de prepararle un sonado escándalo, si no conseguía lo que ella consideraba justo y honrado. El caso fue que nada más que sus enrojecidos ojos encarnispados por la ira que la desacompasaba retrataron al causante de su desgracia, díjole encasquillándosele la lengua por la rabia que la dominaba: —¡Vengo a darle las gracias estafador de los infiernos por la furgoneta que me ha vendido, que tal de endemoniada se encontraba, que por eso me brindó la mayor cosecha de miedo que he tenido en toda mi existencia. Porque me he visto por unos instantes ajinetada encima de una satánica máquina, que parecíame había sido fabricada por todos los diablos del infierno juntos con el firme propósito de servirle a usted, para que por su mediación me robase mis dineros y me quitase la vida. Hay que ver la poca vergüenza que usted tiene, y la nada consideración que siente hacía las personas, para venderme un vehículo portador de la muerte, y quedarse usted tan tranquilo, como si de malo no hubiera hecho nada. —Vulcano, sin deshacer de sus labios la hipócrita sonrisa que le caracterizaba, díjole tranquilizadora y prometedoramente a la Teresa: —¡Bueno señora, no se me enfade, y céntreseme en el respeto, ya que en este civilizado lugar se consigue conmigo la razón que según me parece es lo que usted anda buscando. Y ahora cuénteme con entera tranquilidad todo cuanto le ha sucedido, que yo por adelantado le prometo arreglarle su vehículo sin cobrarle ningún dinero! —Estas palabras bien dichas y a tiempo por el ingenioso Vulcano, entrelazadas con teatrales gestos de compasión y condolencia, que con postura de consumado actor plasmaba en su rostro y movimientos aquel timador de gitano, pues como cuento, con todo este ratonil teatro logró que los encendidos ánimos de Teresa, abandonaran el envilecido aposento dónde moraban, e hicieran andadura más alegrados por el camino de la contentura, que no era otro que el haber conseguido lo que en justicia le pertenecía. Así pues ya más aplacada la encendida voz de Teresa, en el lleldar que hacía asomo en su boca una alentadora sonrisa, le dijo en el comienzo de estar de nuevo tranquila: —Tiene que perdonarme por haberle ofendido con mis insultante palabras señor Vulcano, pues yo quiero que comprenda que si usted se hallara en mi lugar, muy fácil se desarrendara como yo en tamaño desatino. Y seguidamente le explicó al Vulcano que no podía remediar que la risa aflorara con verdadera alegría, el corto y accidentado viaje que habían hecho con la furgoneta. Y al concluir la Teresa de relatarle su odisea, respondiole el Vulcano con una amabilidad,que tal parecía que alumbrábase en ser cierta: —Créame señora si le digo, que no hay sitio en mi conciencia para poder hacerle el más pequeño daño a nadie, y con toda sinceridad le prometo, que este doloroso descalabro que quizás por un error mío usted ha sufrido, yo haré que con prontitud se mude al sitio que para ambos mejor convenga. Y ahora mismo ordenaré a mis mecánicos, que sin ninguna demora vayan a recoger su vehículo a Noreña, para que le revisen y arreglen en mi garaje, que sin lugar a dudas ha de quedar mejor compuesto, y acomodárseme en un precio más justo, que si lo arreglasen en otro lugar, ya que yo no me fiaría de ningún otro garajista, supuesto que son todos tan careros como chapuceros. —Y ya no más tristezas ni penas señora, pues ninguno de estos dos sentimientos nace feliz al entendimiento, así que destierre sin demora el mal que en su espíritu se enreda, ya que muy pronto será atajado para convertirle en beneficio de su propio remedio. Y sitúese ya desde este preciso momento dentro de la placida pradera de la tranquilidad, considerando ya por adelantado solucionado a su agrado y conformidad este asunto que la atañe, y dentro de tres días puede venir a recoger su furgoneta, en la inteligencia de hallarla como si otra vez fuese hecha de nuevo. —En el día señalado por Vulcano, volví yo acompañando a Teresa a recoger su vehículo, y al lado de él como en anteriores ocasiones se encontraba Vulcano con la misma sonrisa de siempre pintada en su hocico, y frotándose sus manos como al parecer era su costumbre, dijo amablemente: —Ya tiene su vehículo compuesto señora, y muy bien ajustado que por cierto se encuentra ahora, ya que le canta su motorín, con parecido sonar al que tuvo cuando era nuevo. —Muchas gracias señor Vulcano, contestole con rapidez y alegría Teresa, lleldándose en satisfactoria dicha que retornaría a la rabia a los breves momentos. —¡No señora, no me dé usted las gracias pues para esto estamos, que no es otro menester que servir al cliente y dejarle satisfecho! —Pero ahora... y créame que lo siento con toda mi alma, tengo que comunicarle una noticia que no ha de serle en nada agradable, pero comprenda usted que por encima de todo los negocios son los negocios, y si yo no los cuido, aunque eso sí con toda honradez, creo que algún día terminaría pidiendo. —¡Dígame señor Vulcano! ¿Qué clase de contrariedad es la que me tiene que comunicar ahora? —Pregontó Teresa ya en las empinadas vías de perder de nuevo su alegría y tranquilidad, y floreciéndole en el mismo lleldar una apesadumbrada tristeza que le decía, que todo su gozo iba a ser de afechu desfechu (del todo deshecho). —Pues... verá usted señora, los mecánicos me han dicho (dio comienzo Vulcano a su charla pretendiendo muciye "ordeñarle" importancia a la cuestión), que toda la culpa de haberse estropeado la furgoneta, sólo la tiene el chofer que la conducía, que según ellos está muy deficiente en el oficio de conducir estos vehículos. Así que dentro de toda la pena que a mí me acompaña, y no crea usted que es pequeña, tengo que comunicarle que si desea llevar su vehículo, tiene que abonarme la mitad de su compostura, y si no le retira en toda esta semana del garaje, me veré obligado a cobrarle como demasía, el espacio que ocupa la furgoneta en el taller, ya que están los aparcamientos hoy día al precio que uno quiera cobrar por ellos. —Teresa tras escuchar las asquerosas e hipócritas palabras que le había sonrientemente dirigido Vulcano, comenzóle a crecer en sus entrañas la cosecha de la gafez, a parejándose en fuerza y desespero a la que ya padeciera el día que había viajado por primera vez en aquella furgoneta de todos los diablos, y conducida por este envenenador desatino, no me dejó a mí contradecirle al Vulcano la acusación que me había hecho, ya que cogiendo ella la palabra airada y medio enloquecida, hablole de la siguiente manera: —Me parece a mí condenado timador gitano de todos los infiernos, que no tiene usted de hombre, ni palabra, ni presencia, ni tampoco nada. Todo en su persona esta asquerosamente podrido, y en conjunto toda su valía como hombre, tiene menos valor para la decente Humanidad, que un repugnante pioyu (piojo), entre las uñas de una eficiente despioyadora (despiojadora). —¿Sabe usted acaso condenado ladrón y despreciable llimiagu (baboso), que destreza tiene mi chofer en este oficio para tratarle con tanto menosprecio? —¡Síii... por lo que me han dicho los mecánicos, no tiene ni idea, de lo que es manejar un vehículo! —¡Pues sepa usted asqueroso madrazas, y apestoso gusano de timador, que mi chofer, que es este muchacho que usted ve aquí, que no quiere dirigirle la palabra por no ensuciar su lengua al contacto con su mierdosa presencia, aparte de ser un conductor que en nada puede envidiar al mimísimo Fangio, es también un excelente mecánico, con ingenio suficiente de hacer que ruede un coche si preciso fuere tan sólo con la invisible fuerza que tiene el aire, y si le apuran un poco, hasta que vuele como los aviones! —¡Bueno señora, haga el favor de no ofenderme, sino quiere que llame a la autoridad para que le enseñen los modales necesarios que se necesitan para tratar con la gente. Y tenga también bien presente que yo no he ofendido a este muchacho en nada, lo que yo he dicho es que no sabe conducir como es debido un vehículo. Y no crea que me extraña, porque hoy en día, le dan el permiso de conducir a cualquiera que tenga la agudeza de entregarle solapadamente dos o tres mil pesetas al jefe de tráfico! —Y ahora ya para terminar, si no quiere pagar la compostura que se le hizo a su furgoneta, no la lleva usted de aquí bajo ningún concepto, y si cree que tiene algún derecho para formular alguna reclamación, encamínese al Seguro de la Patria Hispana, y entiéndase con ellos de la manera que mejor le cuadre, ya que esa aseguradora a mí ya me ha abonado todo el valor de la furgoneta, y a usted por si se le ha olvidado le digo, que tiene que abonar las letras de banco que ha firmado en blanco a ellos no a mí, así es que yo me lavo las manos en este asunto lo mismo que hizo el romano Pilatos en el Juicio que condenó a Cristo. —Teresa acunada por una enloquecedora rabia que la hacía temblar sacudida por los nervios emanantes de la ira, la rabia, el desprecio y el odio que sentía hacía aquel miserable, le decía mientras que yo procuraba de aquel lugar alejarla sabiendo que nada lograría resolverse: —¡Lo que tiene que lavar usted sin hacer demora es su conciencia que la tiene más negra que la boca de un sanguinario lobo, y tiene un olor más repugnante y asqueroso, que el que producen las podridas inmundicias de un apestoso estercolero. No sé como tiene valor para lucirse entre las gentes, siendo portador de ese nefastoso olor que en todo momento de usted se desprende, por el que todo el mundo puede comprender, la clase de cobardoso timador que se esconde en su enclenque cuerpo! "TERESA Y LA ASEGURADORA" —Es para mí un triste desconsuelo decir, que todo o casi todo en mi Patria lo relacionado con el comercio y otras industrias similares, es una grotesca trampa mal urdida, pero muy bien protegida por las leyes del país, que ya desde antiguo saben que todo se mueve por la fuerza de la riqueza y el poder, y entrambas cosas no están en el poder del pobre, por lo tanto este desventurado ser, por mucha razón que le acompañe siempre llevara las de perder, ¡ y sino que me lo pregunten a mí! —Así pues, que dejando la Teresa al timador de Vulcano haciendo risas y guasas de su desgracia, se dirigió con la prisa del alma que lleva caminaba el diablo, y en aquellos sus momentos tan endemoniada caminaba como el mismo satán, por mor de la condoliente desgracia que le acompañaba, al lugar donde tiene aposentadas las oficinas la Patria Hispana, y subió las escaleras de dos y sin dar ni tan siquiera cuenta, se encontró ante la presencia del señor notario, al que le explico muy desconsoladoramente el timo que en ella había realizado Vulcano, al venderle aquella furgoneta, que tenía más heridas por todas sus piezas, que el heroico Millan Astray, que fue el Fundador de la Legión Española, dónde si el Vulcano tuviese la valentía y el coraje, que por ser un despreciable cobarde le faltaba, digo que si este despreciable timador como legionario ingresase en ella, no viviría allí mucho tiempo, pues entre el “saco terrero”, y los vergajazos que los vigilantes del Pelotón de Castigo, le brindan a las gentes de su condición y calaña, terminarían con tal carroña humana en poco tiempo. —¡Hay de él si lo cogiese por su cuenta y riesgo el famoso sargento Molina, que en cierta ocasión a un legionario, por tan sólo robarle una camisa a un compañero, diole palos encima de sus costillas hasta que se le hundieron sus pecadores huesos, y después que sanó de tal descomunal paliza, colocóle encima de sus aún doloridas espaldas un saco terrero de cincuenta quilos amarrado con recias correas!, con un letrero que más o menos así decía: —¡Yo soy un ladrón, despreciadme todos por tener el oficio más asqueroso de toda la Humanidad! —Y con dos letrerinos como éste, uno en la espalda y otro en el pecho, tenía que caminar Vulcano por todas las calles de Oviedo, para que supieran toda la cuadrilla de compañeros de su calaña, que hay a fatáus (muchos) que vivían como marqueses y se las dan de personas decentes, el vergonzoso fin que tendrían si no dejaban de robar. —El tal notario que como se verá tenía las mismas nefastosas zunas de engañar a las gentes que su consorte de oficio el timador Vulcano, sonriéndose de las graciosas y muy atinadas ocurrencias de Teresa le dijo: —Tenga bien presente señora que nosotros nada tenemos que ver en este asunto, pues toda la culpa de cuanto le ha acontecido, sólo la tiene el señor Vulcano, así que si usted considera que efectivamente fue engañada como manifiesta, reclámele o denúnciele a él, y deje de molestarnos a nosotros, ya que en vez de importunarnos con esta historia sin ninguna importancia para esta sería aseguradora, mejor sintiera usted hacia nosotros un sincero y respetuoso agradecimiento que sin conocerla de nada, le hemos prestado a usted los dineros para que comprase a Vulcano ese vehículo que usted comenta, que a no ser por nuestra desinteresada y magnánima colaboración, no hubiese podido hacerlo, a no ser que se la pagase con dinero en mano. —Cuando Teresa sintió de labios del notario estas palabras le miró entre temerosa y asombrada y preguntole pensando que o había entendido mal, o desde luego se estaba volviendo loca y ya no razonaba: —¡Oígame señor! —¿Me ha dicho usted acaso que me han prestado ustedes a mí dineros sin yo saberlo? —¡Sí señora, eso mismo le he dicho, y no tiene usted de que asombrarse, ya que es una cosa común y muy corriente, nosotros simplemente le hemos abonado al señor Vulcano el valor de su furgoneta, haciendo uso de unas prestaciones modernas que dan a todo negocio un buen resultado! —Diose cuenta la Teresa por primera vez, del teje maneje nada claro que entre manos se traían el hábil timador Vulcano y la no menos honrada Aseguradora, por esto, haciendo un gran esfuerzo para remansar su alterado espíritu, le dijo al notario viviendo el mayor asombro que en toda su existencia conociera: —La verdad quisiera decir pero no sé como explicarla, porque no puedo precisar, dónde termina la mentira y comienza la verdad, porque si ésta existe, la pobre anda bien desgraciada, ya que esto que me está sucediendo a mí, que es verdad siendo mentira, paréceme a mí, que está muy fuera de toda Justicia, pero dentro de la ley que ustedes bien estudian, para robar sin el menor temor a todo pobre desgraciado. —¿Qué pretende decirme usted señora? —Preguntó el notario empezando hacer acopios de enfado. —Que si no me sucediera a mí misma, lo que con ustedes me está pasando, no creería que a nadie pudiérale acaecer tan endemoniado enredo aunque el mismo Padre Santo me jurase con la mano puesta encima de la Biblia que todo este desalmado engaño, era tan cierto como la propia Pasión del Nazareno, que el Pobre murió, para que otros listos como ustedes, hiciesen de su muerte un buen saneado negocio. —Porque tanto ustedes como éstos, tienen una forma de prestar tanto el dinero como la gloria del Cielo, que uno no se entera que la ha recibido, hasta que no le roban lo mucho o poco que posea el crédulo. —Bien comprendo ahora que hállome ahogada dentro del teatro de la discordia, y estoy enflaquecida de riquezas y seca de poderes, que el primer tejedor de la ley, fue en el mismo instante encaldador de la trampa, y en esta despreciable xaceda (cama), barajan ustedes como consumados timadores el mal que trenzada me ata. Por esto desde ahora mismo, jamás se me borrará de mi imaginación, que tanto ustedes como el zorramplón de Vulcano, son lobos de la misma camada, con diferente color, dibujadores de bien parecidos santos, pero con la misma conciencia del despreciable diablo. —Pero señora, de nuevo le vuelvo a repetir, que nada tenemos nosotros de ganancias en los tejes manejes que industria el señor Vulcano, y ahora si me quiere escuchar unos momentos, yo le explicaré con toda la claridad como funciona el honrado negocio de la Patria Hispana, para que ya de una vez y por todas, se quede convencida, y no perjudique a esta Aseguradora con su pregonar que somos tan estafadores como el señor Vulcano. Dijo el notario con seriedad y conciliadoramente. —No hace falta que desgañite su lengua en más araneras explicaciones, ya que los enredos que entrambos y dos se traen, el más fatón (tontón) de mi aldea los vería tan claros como yo los veo, si tuviese la desgracia de pasar por ellos lo mismo que yo los estoy viviendo. —Por lo que se ve, ustedes prestan dineros a quienes no saben que los han recibido, para que los timadores como el asqueroso raposo de Vulcano, hagan sus desalmados negocios y en sus ganancias tienen ustedes como compensación un rentable provecho. —Para mí el caso está tan claro, como que existe Dios y una Justicia que ninguna ley sirve con decencia, y que ustedes no respetan y tratan a la baqueta, porque no son otra cosa nada más que timadores gitanos de los tiempos modernos, que han aprendido muy bien en la universidad las leyes para después sin ninguna traba poder con satisfacción gananciosa burlarlas, aprovechándose de las enormes lagunas que en todas las leyes adolecen, dónde ustedes se refugian para efectuar los atropellos que a todas luces articuladas por la ley son legales. —El asunto es, de que Vulcano me aseguró que toda la culpa la tenían ustedes, y ustedes lavan sus sucias manos con el hipócrita de Vulcano, afirmándome que él es el único culpable, y entre dimes y diretes entrambos y dos me quieren cobrar la peseta a siete reales. Pero yo no estoy dispuesta a dejarme robar de mano de entre juntos estafadores, y por esta razón ahora mismo los voy a denunciar, haber si la ley es capaz de desenredar tanta trapecería y engaño como barajan ustedes encima de esta pobre trabajadora, que poco puede medrar si tiene que abrirse camino entre una bien organizada banda de inteligentes timadores, que ni temen a Dios ni a la ley, ni menos respetan los intereses ajenos. “TERESA Y LA POLICÍA" —Dejó Teresa al notario con su palabra bailándole en los labios y abandonó la oficina de la Patria Hispaña con tanto desprecio hacía sus representantes, como el que sentía hacía el timador Vulcano, y con este profundo y airado malestar que la embargaba, privándola de su sosiego que ya del todo nada de él quedaba, y animada siempre por su espíritu combativo, hizo su entrada en el aposento de la Policía, creyendo firmemente la pobre, que los guardias podían arreglarle en el momento aquel desaguisado que enloquecida la traía. —Dos agentes de la ley enfrascados se hallaban en la comisaría faenando por sus deberes cuando la Teresa hizo aparición ante ellos, con su rostro por completo desarmado en el descosido sufrimiento que la debatía, uno de los policías que se percató en el instante del apurante desespero que a la desventurada Teresa consumía, le dijo a la vez que se levantaba de su asiento, para rogarle gentilmente que ella se sentara, menester que no quiso hacer la Teresa porque manifestole al amable policía, que los nervios no la dejaban estarse queda, ya que entrelazábanse con tal fuerza enfurecida y desatinada en su sentimiento, que la ensenderaban en la enloquecedora postura que a todas luces enseñaba. —¡Está bien señora! Le dijo sonriéndola tranquilizadoramente el policía a la par que le rogaba, que se calmara, que se serenara, y que les contase lo que le sucedía, afirmándole que si en sus manos se encontraba el remedio, podía de antemano considerarlo satisfactoriamente resuelto. —Relató la Teresa por segunda vez en aquella trágica mañana el nefastoso timo que entre el Vulcano y la Aseguradora le habían hecho, que tal ladronizo la traían centrada, en el espineroso sufrir y parejo desarreglo. —El agente que habíala escuchado sin hacerle la más leve interrupción a su diálogo, y ayudándola con sus gestos de protección y confianza para que mejor se despachase en sus acusadores decires, cuando la Teresa terminó de contarles su desgracia, y ya teniendo creído que la policía iba a componerles las torcidas cuentas que industriaran encima de su humilde persona aquellos desalmados timadores modernos, desmoronósele en sentida desilusión tan cándida aspiración, cuando le dijo el agente compadeciéndola: —Siento mucho señora el no poder ayudarla en esta clara injusticia que estos señores le han hecho, y yo creo que de todo este sucio negocio que le han hecho, no ha de sacar usted en su provecho nada. Mi consejo es, que debe de abonarle al señor Vulcano la mitad de la arregladura del vehículo que le reclama, y no olvide nunca, y esto se lo digo yo por la mucha experiencia que en tales asuntos tengo, que todos los ricos se dan la mano, al igual que hacen todos los ladrones, ya que ellos no ignoran, que si uno de ellos se hunde, corren el peligro de ahogarse los demás por eso se protegen mutuamente, y como ellos son los que pagan y los que mandan, pues al pobre no le queda más recurso, que cerrar el pico y aguantar sin la menor protesta todo cuanto le echen. —Ahora bien, si usted no está conforme con hacer esto que le he aconsejado, entonces vaya usted a visitar a un abogado para que formule la consiguiente denuncia al juzgado, pero tenga presente, que si el juez estima que no existe tal timo, entre el juzgado y su abogado le han de cobrar más de lo que vale el vehículo, y hasta inclusive la pueden encarcelar por levantar un falso testimonio a tan respetables señores. —Teresa al escuchar estas palabras no podía a ciencia cierta pensar, que si todo aquello que le estaba sucediendo no era nada más que una endemoniada pesadilla de la cual en cualquier momento iba a despertar pudiendo recuperar en el instante su sosiego y tranquilidad, pero no, era bien cierto que estaba despierta, y que todo cuanto le estaba sucediendo era la triste, canallesca y sucia verdad que al pobre le brinda la vida, ahora se daba cuenta de que todo el entramado de la ley, no más era una vergonzosa y engañativa mentira, por esto, airada, descompuesta, envilecida y rabiosamente desatinada les dijo a los policias: —¡Díganme ustedes señores policías que misión es la que tienen que cumplir en esta mi Patria tan falta de Justicia! —¿Acaso están ustedes nada más que para perseguir y encarcelar a los pobres y desgraciadinos mineros cuando se ponen en huelga, por reclamar lo que Humanamente y en Justicia les pertenece, que no es otra cosa nada más que el fruto de su peligroso trabajo y harto enfermo, y que por hacer tal cosa ustedes les detienen, los encarcelan y les mayan (majan) a vergajazos sus cuerpos hasta arrancarles dentro de atroces sufrimientos, como hicieron una vez con mi difunto marido que a fuerza de llevar centenares de latigazos le sacaban el pellejo a tiras. Para también encarcelar a sus mujeres y cortarles el pelo al cero, como también hicieron con una vecina mía, que su pobre marido que era un santo del cielo, de resultas de una soberana paliza que le propinó la policía, dejó para siempre este podrido mundo al mismo tiempo que a su mujer cargadina de hijos la dejaba también viuda. No siendo su delito otro que haber trabajado desde su niñez en la mina, el haber querido reclamar el sudor que el patrono le robaba. ¿Ustedes que misión es la que tienen? ¡Acaso detener a los borrachos que se entarrascan (embriagan), y no porque sean beodos de profesión, sino que siendo obreros cobrando un miserable sueldo, se ven aburridos porque en sus hogares falta de todo, y entonces buscan en la bebida el olvido, porque saben que no pueden luchar contra un régimen que los oprime, con la poderosa fuerza que detrás de cada trabajador hay un policía! —Quizás hubiese seguido la enloquecida Teresa hablando largo tiempo por este camino, si uno de los policías enérgicamente no se le impusiera a la vez que amenazadoramente le decía: —¡Haga el favor señora de no dar a luz tantas insultantes tonterías, porque me parece a mi, que usted va a terminar muy mal, y tengo la impresión de que se va a quedar aquí, para ser encarcelada juzgada por ofender a la autoridad. Así que no despegue más su boca lárguese pronto antes de que me arrepienta! —No siguió hablando Teresa, no pudo seguir diciéndoles tantas cosas como ella sabía, tantas nefastosas cosas que en las cuencas mineras asturianas la policía había hecho, pero ahora lo que verdaderamente a ciencia cierta ya sabía, era que si el honrado y desventurado trabajador quería vivir con tranquilidad, debía de hacerlo siempre de rodillas. "LA TERESA Y LOS ABOGADOS" —Xebrose (marchose) la Teresa de la comisaría, y corriendo como una desesperada por las calles de Oviedo llegó hasta el Sindicato con intenciones de consultar su caso con un abogado que conocía que tenía ganada fama de ser un buen defensor del trabajador, y no un “tragón" como existen muchos en estas instituciones en otras muchas, ya que este letrado es un hombre recto (y también falangista), tan agudo e inteligente como lo fuera el propio Muñón de Diego, y por tercera vez, y comenzándole ya a enronquecérsele la voz, le relató el escabroso asunto que la traía desatinada. —El ilustre abogado del Sindicado escuchola sopesando todas sus palabras, y antes de responderle a la conclusión que había de aquel teatro sacado, le arrancó con profundidad un par de fumadas a su cigarro, y a la vez que lo estrujaba con rabia en el cenicero, dijo haciendo un marcado gesto de desprecio hacía los promotores de aquel despreciable y cobardoso timo: —¡Esto que le han hecho a usted es un timo asqueroso y despreciable, pero no se preocupe usted más, y deje ya de desesperarse, ya que toda la razón está de su parte, y a esos miserables no ha de quedarles más remedio, que componerle en condiciones las averías que tiene su furgoneta, o por lo contrario, deshacer la venta y entregarle el dinero que usted le dio como entrada! —No se puede imaginar don Pedro el bien que me hacen sus consolativas palabras, ya que he sufrido toda la mañana lo indecible en mi caminar de Herodes para Pilatos, y mis sentidos ya se me estaban avecinando con la pérdida de la razón. Y ahora pagándole lo que fuera menester, yo le ruego por la santina de Covadonga, que me ataña este asunto en el juzgado, para poder meter en el honrado riego a estos endiablados timadores. —Bien quisiera yo hacer lo que me está pidiendo, pero yo sólo puedo actuar en los menesteres que sean de tipo laboral, pero no se apene usted, porque la voy a enviar a un colega amigo mío, que sabe hilar muy derecho en estos asuntos, ya verá como le arregla esta cuestión con prontitud y a su agrado. —Más esperanzada por el motivo de las alentadoras palabras que le había dicho el abogado del Sindicato, hizo Teresa entrada en aquella su aciaga mañana en la casa del letrado a donde iba dirigida, y parecíale que su emprendedor valiente ánimo se encontraba en derechura de sosegarse, y su apagada alegría en hechura de florecer de nuevo, pues ya pensaba que su avisperoso negocio navegaba en las tranquilas aguas que le conducirían a ser resuelto en su favor. —Por esto, tras las consiguientes palabras de presentación que sostuvo con aquel nuevo abogado que visitaba, éste le mandó que se sentase, por primera vez en aquella su ajetreada mañana, acomodose en el mullido sillón la Teresa, medio rendida sofocada por la continua tensión en que había estado sometida, y el grande cansancio que sentía por tantas vueltas como había dado. Así pues empezó Teresa por cuarta vez en tan corto espacio, a poner en el oído del letrado, todo cuanto le aconteciera con el rapiegu de Vulcano, los foínus (garduños) de la Aseguradora, los llimiagus (babosos) de los policías, así como lo que hablara con el estupendo abogado del Sindicato. —No despegó su lengua aquel letrado en todo el tiempo que la Teresa invirtió en narrarle su caso, pero se observaba que hacía trabajar a su imaginación en el silencio, con las miras de encontrar en aquel entuerto el nudo dónde se encontraba atado el delito, y de cuando en cuando sacudía su cabeza y se sonreía, lo mismo que si le hiciera cierta gracia aquel descantoyamientu (descalabro), y cuando a la postre la Teresa terminó su historia, él hablando con seguridad dijo: —Está visto señora que todo este endiablado teatro que le han preparado, tiene el indecente hocico de ser un canallesco y cobardoso timo, pero no se preocupe usted ya que lleva la entera razón, y aunque la ley tiene unas lagunas abismales, no considero yo de que le puedan robar lo que es únicamente suyo. —Mire... voy ha procurar arreglarle este caso sin que usted tenga necesidad de gastar dinero, ya que por lo que observo, usted es una pobre trabajadora, y en los bolsillos de los necesitados no suelo hacer yo cobranzas de mis salarios. Verá, ahora mismo le voy a telefonear al jefe de la policía que es conocido mío, para preguntarle si este asunto se puede enjuiciar por lo criminal y elevarlo directamente ante el señor juez. —Después de conferenciar unos instantes el desinteresado abogado con el jefe de la policía, dijo con marcada satisfacción por haber hallado la solución que buscaba: —¡Bueno señora hemos tenido suerte, ya que se puede hacer lo que yo había pensado, así que vaya ahora mismo al juzgado de lo Criminal, y explíquele al señor juez todo cuanto le ha sucedido, y ya verá usted como le arregla este asunto rápidamente! “TERESA ANTE EL SEÑOR JUEZ” —En pocos minutos ganó corriendo la plaza del Ayuntamiento la esperanzada Teresa, y ágil, decidida y entusiasmada, subió con rapidez las escaleras del juzgado de primera instancia, y allí dijo que venía a visitar al señor juez, y que precisaba hacerlo sin demora, porque ya era demasiado tarde y tenía temor de no poder resolver su cuestión aquella mañana. —Uno de los chupatintas que en aquel despacho aparentemente trabajaba, si es que en verdad sabía hacer algo de provecho, dijo dirigiéndose a un compañero con marcado aire de altanería a la par que miraba a la Teresa de soslayo, como si le tomara la medida a su valía social, y de hecho ya supiera que no tenía facha ni de posición adinerada, ni de poder de ninguna clase: —¡Algunas personas cuentan que hablar con el señor juez es lo mismo que dirigirse a un verdulero, que poca preparación y cuanta ignorancia tenemos en España que hasta los mismos aldeanos que están como el mismo ganado piensan, que todos somos iguales y que un magistrado es parecido al vecino de la puerta de casa! —Pero no todos en aquella dependencia pensaban como este payaso, y como tantas y tantos payasos que pueblan arrastrándose como asquerosos reptiles, la mayor parte de las oficinas de nuestra Patria, pues una joven secretaria que allí también trabajaba, preguntole a Teresa con natural educación y pareja simpatía, el por qué precisaba ver al señor juez con tanto apremio como el que tenía, para ella comunicárselo y señalarle la visita. Y de nuevo la pobre Teresa por quinta vez tuvo necesidad de contar cuanto le había acontecido, condoliendo con su historia el ánimo de la muchacha, la cual le dijo: —¡Yo no sé señora si este caso que usted me explicó pertenece a este juzgado, bueno no obstante espere aquí un poco, que se lo voy a comunicar al señor juez haber si la puede recibir! —No debía de tener mucho trabajo en aquel tiempo de la casi finalizada mañana el señor juez, porque al corto instante sonriéndose satisfecha la buena secretaria con haber conseguido la entrevista, regresando a lado de Teresa le dijo: —Ya puede pasar usted señora, pues el señor juez la espera, hizo acto de presencia en la sala donde el repartidor de ley aguardándola estaba, y nada más que el juez la vio ante su presencia, preguntó con seriedad ajusticiadora: —¡Dígame señora! —¿Qué clase de gravedad la ha guiado ante mi presencia? —Teresa ya casi afónica del todo, y sofocada hasta lindar en el mismo ahogo, le contestó con todo el respeto y educación que poseía: —¡Perdóneme señor juez por molestarle, pero el caso es que mi abogado, me aconsejó que viniese ante su justa presencia para hacerle sabedor de la desgracia que me acompaña, que barrunto por anticipado, que ha de borrarla Su Señoría de mi triste sentimiento de un sólo plumazo! —Y seguidamente le explicó por sexta vez aquella mañana el mal que la desarrendaba, que en tan corto tiempo le había producida más sufrimiento, que los dolores que la embargaran en el haber traído al mundo tres futuros soldados para el Ejército de la Patria. —El señor juez que al parejo que la escuchaba estaba en animada conversación con unos despreciables sujetos que le acompañaban, que tuvieron la poca vergüenza de dialogar con el juez cuando la Teresa a éste hablaba, como si fuese más importante lo que trataban, que la simpleza de la pobre Teresa, que hasta aquellos momentos todavía creía en la eficiencia de la ley, cosa que a los pocos minutos despreciaría con toda su alma. Así que Teresa concluyó su narrativa sin haber sido interrumpida como al parecer tampoco escuchada, el señor juez quitándose sus lentes dijo con marcados síntomas de enojo: —¡Bueno…! ¿A mí que me cuenta usted señora? —¿Qué es lo que pretende usted...? —¿Acaso que yo ordene que le devuelvan con rapidez sus intereses que cualquiera sabe si son razonados, y que su abogado le lleve los cuartos? —Si usted en verdad quiere resolver este su asunto, haga el favor de hacer con la denuncia el debido camino, y no ensenderarse en el del atajo, y cuando el pleito llegue a mis manos, yo lo juzgare ateniéndome a las leyes, y entonces se sabrá quién es el culpable, si el denunciado ó el denunciante! —Salió Teresa del aposento del juez perdiendo ya para siempre toda creencia el la ley, que si en verdad en España algo de ella existe, cuando uno termina de dar las vueltas y revueltas que para todo proceso se necesitan, el más joven se torna viejo, y éste pasa a mejor vida. Y lo que no sabe la ley española con tanto cuento barato como se traen sus compositores que el pobre necesita presto su justicia, de lo que se saca en consecuencia que la ley, es patrimonio eminentemente propio de las clases poderosas. —Pobre Teresa, que no había tenido la suerte de toparse con un juez como el Juan Antonio de mi aldea que supo repartir la justicia entre Pascualín el de los enredos y las gafuros xabarceiras, con un juez que por experiencia sabia lo que era el trabajo, la necesidad, la justicia y la injusticia, por eso ahora Teresa caminaba con paso cansino, ya sin ninguna prisa, iba desilusionada, afligida, herida en lo más profundo de su alma, entristecida y empobrecida, observando por vez primera a un mundo que ella jamás había pensado que existía. Y así con tanta desesperación desventurada dirigíase a la casa de su abogado para contarle las enflaquecidas ganancias que sacara del repartidor de la justicia. —Y su abogado no supo decirle nada más que esto: —¡Creame señora, pues le juro que yo hice todo cuanto estaba a mi alcance por ayudarla, pero ya veo por lo que usted me cuenta que no fuimos capaces de conseguir nada, ahora no le queda más recurso que hacer esto que le digo! —¡Vaya a la casa de ese despreciable timador de Vulcano, páguele la mitad de la compostura que él le reclama por arreglarle el vehículo, de esta manera se encontrará pronto con la tranquilidad que le está haciendo falta, por otra parte ahorrará usted dinero, pues si este asunto lo llevamos hasta el final, se va a gastar usted mucho más de lo que vale el xumentu de fierru, sin tener la garantía de ganar el xuiciu, a pesar de ser usted dueña y señora de toda la verdad! —Llegó tras mucho bregar en busca de la Justicia y la razón que en aquellos tiempos no habla para los menesterosos, cuento que llegó la desdichada Teresa ante la presencia del rapiegu de Vulcanu, y cuando le empezó a hablar, lo hacía la pobre con tan afónica ronquera, que por esto el fuín de su timador sonriéndose muy satisfecho, le pregunto con marcada y despreciativa guasa. —¿Qué ye lu que l'axucéi nagora xiñora, que trái tan afogáu 'l glachu gafu ya endiañáu que nun principiu tal paicióme que querie achuquiname? —Pues me parece que viene muy mermada de voz y enflaquecida de genio. Mucho ha tenido usted que tejer y destejer, hablar, gritar, y desesperarse, para que se le hallan secado entrambas fuentes de mala leche, ya que cuando salió de aquí esta mañana después de ponerme a mi como un verdadero pingayu, todavía se le apreciaba la suficiente fuerza para poner en verdadera revolución a todas las autoridades de Oviedo, que como es muy natural la han escuchado a usted por cuento. —Pero tenga paciencia señora, que en las derrotas que hoy coseche, si sabe aprender de ellas como hicimos los demás, sacará usted las victorias de mañana, y puede que desde ahora ya jamás ponga en duda, que quienes tienen el dinero son los que mandan, y aquellos que luchan con la fuerza de la dialéctica contra el dinero, no son en verdad locos sino simplemente tontos. —Nada le contestó Teresa a los razonamientos atinados de ‘l Rapiegón del Vulcanu, sino que mirándole con endemoniado desprecio, señalada rabia y marcado odio, sacó de su bolso los dineros y al cuidado que se los ponía entre sus fuinesques manes le dijo: —Aquí tiene el importe del arreglo de mi furgonetina, y quiera el Xantiquín del Faidor que le sirva para melecinas. —Con aquella furgoneta anduvimos xabarciandu por todos los mercados de Asturias, y al final tuvimos que dejar tal oficio porque casi no ganábamos para encantexus de la dichosa furgonetina.

    Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > xabarciar

  • 15 válido

    adj.
    valid, authentic, legal, sound.
    * * *
    1 favourite (US favorite)
    1 favourite (US favorite)
    * * *
    (f. - válida)
    adj.
    * * *
    SM ( Hist) (royal) favourite, (royal) favorite (EEUU)
    * * *
    masculino (Hist) favorite*
    * * *
    = legitimate, valid, enforceable.
    Ex. In most circumstances, the whole/part (partitive) relationship is also not a legitimate BT/NT relationship; that is BICYCLE WHEELS is a legitimate NT under WHEELS but not under BICYCLES.
    Ex. The terminal would sound an alarm, and the cursor would be positioned so that a valid code or number could be entered.
    Ex. By-laws are prohibitive -- ie they tell people what they are not allowed to do -- and they are enforceable at law.
    ----
    * demostrado válido por el tiempo = time-tested.
    * mantenerse como válido = hold up.
    * no válido = invalid, not applicable [N/A].
    * ser también válido para = hold + good for.
    * ser válido = hold + true, pertain, hold + good, obtain.
    * ser válido + Expresión Temporal = be good + Expresión Temporal.
    * * *
    masculino (Hist) favorite*
    * * *
    = legitimate, valid, enforceable.

    Ex: In most circumstances, the whole/part (partitive) relationship is also not a legitimate BT/NT relationship; that is BICYCLE WHEELS is a legitimate NT under WHEELS but not under BICYCLES.

    Ex: The terminal would sound an alarm, and the cursor would be positioned so that a valid code or number could be entered.
    Ex: By-laws are prohibitive -- ie they tell people what they are not allowed to do -- and they are enforceable at law.
    * demostrado válido por el tiempo = time-tested.
    * mantenerse como válido = hold up.
    * no válido = invalid, not applicable [N/A].
    * ser también válido para = hold + good for.
    * ser válido = hold + true, pertain, hold + good, obtain.
    * ser válido + Expresión Temporal = be good + Expresión Temporal.

    * * *
    ( Hist) favorite*
    * * *

     

    Del verbo valer: ( conjugate valer)

    valido es:

    el participio

    Del verbo validar: ( conjugate validar)

    valido es:

    1ª persona singular (yo) presente indicativo

    validó es:

    3ª persona singular (él/ella/usted) pretérito indicativo

    Multiple Entries:
    valer    
    validar    
    valido    
    válido
    valer ( conjugate valer) verbo transitivo
    1 ( tener un valor de) to be worth;
    ( costar) to cost;

    2 (+ me/te/le etc) ( ganar):
    esta obra le valió un premio this play earned o won her a prize

    verbo intransitivo
    1 (+ compl) ( tener cierto valor) to be worth;
    ( costar) to cost;
    vale más, pero es mejor it costs more but it's better;

    cada cupón vale por un regalo each voucher is worth a gift
    2 ( tener valor no material):

    como profesor no vale (nada) as a teacher he's useless;
    vales tanto como él you're as good as he is;
    hacerse válido to assert oneself;
    hacer válido algo ‹ derecho› to assert o enforce sth
    3 ( servir):
    esta no vale, es muy ancha this one's no good, it's too wide;

    no le valió de nada protestar protesting got him nowhere;
    no válido para algo to be useless o no good at sth
    4
    vale (Esp fam)


    ¿a las ocho? — ¡vale! at eight o'clock? — sure o fine o OK?;

    ¿vale? OK?, all right?
    b) ( basta):

    ¿válido así? is that OK o enough?

    5
    más vale: más vale así it's better that way;

    más te vale ir you'd better go
    6
    a) ( ser válido) [entrada/pasaporte] to be valid;

    [jugada/partido] to count

    eso no vale, estás haciendo trampa that's not fair, you're cheating;

    no vale mirar you're not allowed to look
    7 (Méx fam)


    b) ( no tener valor) to be useless o no good (colloq)



    valerse verbo pronominal
    1 ( servirse) válidose de algo/algn to use sth/sb
    2 [anciano/enfermo]:

    3 (estar permitido, ser correcto):

    ¡no se vale! that's not fair!
    validar ( conjugate validar) verbo transitivo
    to validate
    válido
    ◊ -da adjetivo

    valid
    valer
    I verbo transitivo
    1 (tener precio, costar) to cost
    2 (tener valor) to be worth ➣ Ver nota en worth
    3 (ser causa o motivo de) to earn: el suspenso le valió una reprimenda, he was told off for failing
    4 (merecer) to be worth: vale la pena leerlo, it is worth reading
    II verbo intransitivo
    1 (ser meritorio) es una mujer que vale mucho, she is a fine woman
    2 (ser útil, capaz) vale para rastrillar hojas, it is used to rake up leaves
    no vale para estudiar, he is no good at studying
    de nada vale quejarse, it is useless to complain
    3 (ropa, zapatos) to fit: ya no me vale, it doesn't fit me anymore
    validar verbo transitivo to validate
    valido m Pol Hist court favourite
    válido,-a adjetivo valid

    ' válido' also found in these entries:
    Spanish:
    homologar
    - nula
    - nulo
    - válida
    - valido
    - valer
    English:
    hold
    - run
    - valid
    - consent
    - lawful
    - true
    * * *
    valido, -a nm,f
    Hist royal adviser
    * * *
    adj valid;
    ser válido hasta … pasaporte, garantía etc be valid until…;
    no ser válido firma be invalid; tanto not count
    * * *
    válido, -da adj
    : valid
    * * *
    válido adj valid

    Spanish-English dictionary > válido

  • 16 причина

    Большой итальяно-русский словарь > причина

  • 17 efecto

    m.
    1 effect (consecuencia, resultado).
    con efecto desde with effect from
    hacer efecto to take effect
    surtir efecto to have an effect
    tener efecto to come into o take effect (vigencia)
    efecto dominó domino effect
    efecto invernadero greenhouse effect
    efecto óptico optical illusion
    efectos secundarios side effects
    2 aim, purpose.
    al efecto, a dicho efecto, a tal efecto to that end
    a efectos de algo as far as something is concerned
    a efectos legales,… as far as the law is concerned,…, in the eyes of the law,…
    a todos los efectos for all practical purposes
    3 impression.
    producir buen/mal efecto to make a good/bad impression
    4 spin.
    dar efecto a to put spin on
    efecto de comercio commercial paper
    efecto de favor accommodation bill
    6 effectiveness, striking quality.
    * * *
    1 (resultado) effect, result, end
    2 (impresión) impression
    3 (fin) aim, object
    4 DEPORTE spin
    5 COMERCIO bill, draft
    1 (bienes) effects, possessions; (mercancías) goods; (personales) effects, belongings
    \
    a efectos de... with the object of...
    a tal efecto to that end
    causar efecto to make an impression
    chutar con efecto to curl the ball, swerve the ball
    en efecto quite, yes indeed
    hacer buen efecto to be impressive, look good
    hacer efecto to make an impression, take effect, work
    ser de efecto retardado figurado to be slow on the uptake
    surtir efecto to work, be effective
    tener efecto (celebrarse) to take place 2 (entrar en vigor) to take effect
    efecto interbancario bank draft, bank bill
    efectos especiales special effects
    efectos personales personal belongings
    efectos públicos public bonds
    efectos secundarios side effects
    * * *
    noun m.
    - en efecto
    * * *
    SM
    1) (=consecuencia) effect

    hacer efecto — to take effect

    por efecto de — (=por acción de) by; (=a consecuencia de) as a result of

    de efecto retardado[bomba] delayed-action antes de s

    es de efectos retardadoshum he's a bit slow on the uptake *

    surtir o tener o causar efecto — to have an effect

    efecto 2000 — (Inform) millennium bug, Y2K

    efecto útil — (Mec) efficiency, output

    2)

    en efecto — indeed

    nos encontramos, en efecto, ante un invento revolucionario — we are indeed faced with a revolutionary invention

    en efecto, así es — yes, indeed o that's right

    y en efecto, el libro estaba donde él dijo — sure enough, the book was where he had said it would be

    3) (=vigencia)
    [de ley, reforma]

    efecto retroactivo, esas medidas tendrán efecto retroactivo — those measures will be applied retroactively o retrospectively

    tener efecto — to take effect, come into effect

    4) frm (=objetivo) purpose

    a efectos fiscales/prácticos — for tax/practical purposes

    a efectos legales — for legal purposes, in legal terms

    a efectos de contrato, los dos cónyuges son copropietarios — for the purposes of the contract, husband and wife are co-owners

    al efecto — for the purpose

    una comisión designada al efecto — a specially established commission, a commission set up for the purpose

    a efectos de hacer algo — in order to do sth

    llevar a efecto — [+ acción, cambio] to carry out; [+ acuerdo, pacto] to put into practice; [+ reunión, congreso] to hold

    a tal efecto — to this end, for this purpose

    a tal efecto, han convocado un referéndum — to this end o for this purpose, a referendum has been called

    a todos los efectos — to all intents and purposes

    5) (=impresión) effect

    ser de buen/mal efecto — to create o give a good/bad impression

    6) (Dep) [gen] spin; (Ftbl) swerve

    sacó la pelota con efecto — she put some spin on her service, she served with topspin

    dar efecto a la pelota, lanzar la pelota con efecto — (Tenis) to put spin on the ball; (Ftbl) to put a swerve on the ball

    7) pl efectos (Com) (=bienes) stock sing, goods; (=documentos) bills
    8) (Numismática)
    * * *
    1) (resultado, consecuencia) effect

    de efecto retardado< mecanismo> delayed-action (before n)

    3) (Der) ( vigencia)

    la nueva ley tendrá efecto a partir de... — the new law will take effect o come into effect from...

    con efecto a partir de... — with effect from...

    4) (frml) ( fin)

    construido expresamente al or a tal or a este efecto — specially designed for this purpose

    a efectos legaleslegally (speaking) o in the eyes of the law

    5) (Dep)
    b) ( desvío) swerve
    6)
    a) (Fin) ( valores) bill of exchange, draft
    b) efectos masculino plural (frml) ( de comercio) stock; ( de local) contents (pl)
    * * *
    1) (resultado, consecuencia) effect

    de efecto retardado< mecanismo> delayed-action (before n)

    3) (Der) ( vigencia)

    la nueva ley tendrá efecto a partir de... — the new law will take effect o come into effect from...

    con efecto a partir de... — with effect from...

    4) (frml) ( fin)

    construido expresamente al or a tal or a este efecto — specially designed for this purpose

    a efectos legaleslegally (speaking) o in the eyes of the law

    5) (Dep)
    b) ( desvío) swerve
    6)
    a) (Fin) ( valores) bill of exchange, draft
    b) efectos masculino plural (frml) ( de comercio) stock; ( de local) contents (pl)
    * * *
    efecto1
    1 = effect, action.

    Ex: Kaiser also investigated the effect of grouping subheadings of a subject.

    Ex: Coates believed that in order to conceptualise an action it is necessary to visualise the thing on which the action is being performed.
    * a efectos de = in terms of, for the purpose of + Nombre.
    * a efectos prácticos = to all intents and purposes, for all practical purposes, for all intents and purposes, to all intents.
    * a tal efecto = to this effect.
    * a tales efectos = hereto.
    * atenuar el efecto = mitigate + effect.
    * a todos los efectos = to all intents and purposes, to all intents, for all practical purposes, for all intents and purposes.
    * causa-efecto = causal.
    * con efecto desde + Fecha = with effect from + Fecha.
    * dar el efecto de = give + the effect of.
    * de gran efecto = wide-reaching.
    * diluir el efecto = dissipate + effect.
    * efecto adverso = ill effect [ill-effect], adverse effect.
    * efecto bola de nieve = snowball effect.
    * efecto coercitivo = chilling effect.
    * efecto de halo = halo effect.
    * efecto de la guerra = effect of war.
    * efecto del santo = halo effect.
    * efecto desastroso = chilling effect.
    * efecto dominó = knock-on effect, chain reaction.
    * efecto dominó, el = ripple effect, the, domino effect, the.
    * efecto duradero = lasting effect, long-lasting effect.
    * efecto especial = special effect.
    * efecto final = net effect.
    * efecto invernadero, el = greenhouse effect, the.
    * efecto látigo, el = whip effect, the.
    * efecto moderador = toned effect.
    * efecto multiplicador = multiplier effect.
    * efecto nefasto = deleterious effect.
    * efecto negativo = ill effect [ill-effect], chilling effect, blowback.
    * efecto nocivo = damaging effect, toxic effect, harmful effect.
    * efecto óptico = optical illusion.
    * efecto perjudicial = damaging effect, harmful effect.
    * efecto positivo = beneficial effect, positive effect.
    * efecto profundo = profound effect.
    * efecto represivo = chilling effect.
    * efecto secundario = side effect [side-effect], spillover effect, after effect [after-effect].
    * efecto sicológico = psychological effect.
    * efecto sonoro = sound effect.
    * efectos secundarios = knock-on effect.
    * efecto tóxico = toxic effect.
    * efecto visual = visual.
    * emisión de gases de efecto invernadero = carbon emission.
    * en efecto = to all intents and purposes, for all intents and purposes.
    * estropear el efecto = spoil + effect.
    * gas que produce el efecto invernadero = greenhouse gas.
    * intensificar el efecto de algo = intensify + effect.
    * los efectos negativos se están dejando sentir ahora = chickens come home to roost.
    * luchar con los efectos adversos de = combat + the effects of.
    * mitigar el efecto = mitigate + effect.
    * mitigar el efecto de Algo = minimise + effect.
    * paliar el efecto = mitigate + effect.
    * para todos los efectos prácticos = for all practical purposes.
    * profundo efecto = profound effect.
    * protegerse de los efectos de Algo = ward off + effects.
    * relación causa-efecto = cause-effect relation, causal relationship.
    * sentir los efectos de = feel + the effects of.
    * sufrir el efecto de Algo = suffer + effect.
    * surtir efecto = take + effect, have + effect, pay off, pay, come into + effect.
    * tener efecto = take + effect.
    * tener efecto sobre = impinge on/upon.
    * tener su efecto = take + Posesivo + toll (on).
    * tener un efecto adverso sobre = have + an adverse effect on.

    efecto2
    * efecto bancario = bank draft, banker's draft, banker's cheque.
    * efectos negociables = commercial paper.
    * efectos personales = personal belongings, belongings.
    * tienda de efectos navales = chandlery.
    efecto3
    3 = topspin.

    Ex: In order to be effective with passing shots, you need to be able to impart a lot of topspin on the ball.

    * * *
    A
    1 (resultado, consecuencia) effect
    el castigo surtió efecto the punishment had the desired effect
    las medidas no han producido el efecto deseado ( frml); the measures have not had the desired effect
    un calmante de efecto inmediato a fast-acting painkiller
    ya ha empezado a hacerle efecto la anestesia the anesthetic has begun to work o to take effect
    bajo los efectos del alcohol under the influence of alcohol
    medidas para paliar los efectos de la sequía measures to alleviate the effects of the drought
    la operación se llevó a efecto con gran rapidez ( frml); the operation was carried out extremely swiftly
    de efecto retardado ‹bomba/mecanismo› delayed-action ( before n)
    soy de efectos retardados ( hum); I'm a bit slow on the uptake ( hum)
    2
    en efecto indeed
    en efecto, así ocurrió it did indeed happen like that
    estamos, en efecto, presenciando un hecho único we are indeed witnessing an extraordinary event
    ¿es usted el doctor? — en efecto are you the doctor? —I am indeed
    Compuestos:
    puede tener un efecto bumerán it may boomerang o backfire
    domino effect
    greenhouse effect
    ( Hist, Inf) millennium bug
    optical illusion
    la ley no tendrá efecto retroactivo the law will not be retroactive o retrospective
    el aumento se aplicará con efecto retroactivo the increase will be backdated
    side effect
    mpl stage effects (pl)
    mpl special effects (pl)
    mpl sound effects (pl)
    mpl visual effects (pl)
    mpl videographics (pl)
    B
    (impresión): su conducta causó muy mal efecto his behavior gave a very bad impression o ( colloq) didn't go down at all well
    no sé qué efecto le causaron mis palabras I do not know what effect my words had o what impression my words made on him
    C ( Der) (vigencia) effect
    la nueva ley tendrá efecto a partir de octubre the new law will take effect o come into effect from October
    D ( frml)
    (fin): el edificio ha sido construido expresamente al or a tal or a este efecto the new building has been specially designed for this purpose
    debe rellenar el formulario que se le enviará a estos efectos you must fill in the relevant form which will be sent to you
    a efectos legales tal matrimonio es inexistente legally (speaking) o in the eyes of the law o for legal purposes such a marriage does not exist
    se trasladó a Bruselas a (los) efectos de firmar el acuerdo she traveled to Brussels to sign o in order to sign the agreement
    tendrá que comparecer ante el juez a los efectos oportunos he must appear before the judge to complete the necessary formalities
    a todos los efectos un joven de 18 años es un adulto to all intents and purposes a youth of 18 is an adult
    E
    (fenómeno científico): el efecto de Barnum the Barnum effect
    F ( Dep)
    le dio a la bola con efecto she put some spin on the ball
    2 (desvío) swerve
    tiró la pelota con efecto he made the ball swerve
    G
    1 ( Fin) (valores) bill of exchange, draft
    efectos negociables commercial paper
    2 efectos mpl ( frml) (de un comercio) stock; (de un local) contents (pl)
    Compuestos:
    bill of exchange
    ( frml); postage stamp
    mpl bank bills (pl), bank paper
    mpl chandlery
    mpl personal effects (pl)
    * * *

     

    efecto sustantivo masculino
    1
    a) (resultado, consecuencia) effect;


    un calmante de efecto inmediato a fast-acting painkiller;
    mecanismo de efecto retardado delayed-action mechanism;
    bajo los efectos del alcohol under the influence of alcohol;
    efecto dos mil (Inf) millennium bug;
    efecto invernadero greenhouse effect;
    efecto óptico optical illusion;
    efecto secundario side effect;
    efectos especiales special effects;
    efectos sonoros sound effects
    b)



    ( así es) indeed
    2 ( impresión):
    su conducta causó mal efecto his behavior made a bad impression o (colloq) didn't go down well;

    no sé qué efecto le causaron mis palabras I don't know what effect my words had on him
    3 (Dep) ( desvío) swerve;
    ( movimiento rotatorio) spin;

    4

    efecto sustantivo masculino
    1 (consecuencia, resultado) effect: no tiene efectos secundarios, it has no side effects
    se marea por efecto de la medicación, she feels ill because of the medicine
    2 (impresión) impression: su discurso no me causó el menor efecto, his speech made no impression on me
    hace mal efecto, it makes a bad impression
    efectos especiales, special effects
    3 (fin, propósito) purpose: se le comunica al efecto de que.., you are informed that... 4 efectos personales, personal belongings o effects
    5 Meteor efecto invernadero, greenhouse effect
    6 Dep spin
    ♦ Locuciones: a efectos de..., for the purposes of...
    su firma es válida a todos los efectos, his signature is valid for any purpose
    surtir efecto, to take effect: nuestro plan no surtió efecto, our plan didn't work out
    ' efecto' also found in these entries:
    Spanish:
    ambiente
    - consecuencia
    - deberse
    - destructor
    - destructora
    - difusor
    - difusora
    - ser
    - estabilizador
    - estabilizadora
    - fulminante
    - golpe
    - imagen
    - impresión
    - imprimir
    - incidir
    - influencia
    - invernadero
    - mella
    - mirada
    - obra
    - prohibición
    - resultado
    - retardada
    - retardado
    - retroactiva
    - retroactivo
    - surtir
    - swing
    - afectar
    - agradable
    - compensar
    - denominar
    - disuasivo
    - enfoque
    - impactante
    - inmediato
    - pasar
    - recorte
    - relación
    - simular
    - soporífero
    - surrealista
    - trascendental
    English:
    act
    - actually
    - adverse
    - aerial
    - after-effect
    - bite
    - boomerang
    - cause
    - domino effect
    - effect
    - effectively
    - enough
    - evil
    - fall
    - flourish
    - fuck
    - greenhouse effect
    - heighten
    - leverage
    - ripple effect
    - send
    - side
    - some
    - special
    - spin
    - void
    - wear off
    - work
    - after
    - draft
    - effective
    - green
    - indeed
    - millennium
    - sedation
    - succeed
    - sure
    * * *
    nm
    1. [consecuencia, resultado] effect;
    los efectos del terremoto fueron devastadores the effects of the earthquake were devastating;
    sus declaraciones causaron el efecto que él esperaba his statements had the desired effect;
    el analfabetismo es un efecto de la falta de escuelas illiteracy is a result of the lack of schools;
    la decisión de bajar los tipos de interés tuvo un efecto explosivo the decision to lower interest rates had an explosive impact;
    un medicamento de efecto inmediato a fast-acting medicine;
    un mecanismo de efecto retardado a delayed-action mechanism;
    Esp
    conducía o Am [m5] manejaba bajo los efectos del alcohol she was driving under the influence (of alcohol);
    hacer efecto to take effect;
    todavía no me ha hecho efecto la aspirina the aspirin still hasn't taken effect;
    llevar algo a efecto to put sth into effect, to implement sth;
    el desalojo de las viviendas se llevará a efecto mañana the evacuation of the homes will be carried out tomorrow;
    llevaron a efecto sus promesas/amenazas they made good o carried out their promises/threats;
    surtir efecto to have an effect, to be effective;
    las medidas contra el desempleo no han surtido efecto the measures against unemployment haven't had any effect o haven't been effective;
    por efecto de as a result of;
    el incendio se declaró por efecto de las altas temperaturas the fire broke out as a result of the high temperatures
    Informát el efecto 2000 the millennium bug;
    efecto bumerán boomerang effect;
    efecto dominó domino effect;
    Fís efecto Doppler Doppler effect;
    efecto fotoeléctrico photoelectric effect;
    efecto invernadero greenhouse effect;
    efecto mariposa butterfly effect;
    efecto óptico optical illusion;
    efecto placebo placebo effect;
    efectos secundarios side effects;
    Fís efecto túnel tunnel effect
    2. [finalidad] aim, purpose;
    al efecto, a dicho efecto, a tal efecto to that end;
    rogamos contacte con nosotros, a tal efecto le adjuntamos… you are requested to contact us, and to that end please find attached…;
    un andamio levantado al efecto scaffolding erected for the purpose;
    las medidas propuestas a dicho efecto the measures proposed to this end;
    a estos efectos, se te suministrará el material necesario you will be provided with the necessary materials for this purpose;
    a efectos o [m5] para los efectos de algo as far as sth is concerned;
    a efectos fiscales, estos ingresos no cuentan this income is not counted for tax purposes, this income is not taxable;
    a efectos legales, esta empresa ya no existe as far as the law is concerned o in the eyes of the law, this company no longer exists;
    a todos los efectos el propietario es usted for all practical purposes you are the owner
    3. [impresión] impression;
    sus declaraciones causaron gran efecto his statements made a great impression;
    nos hizo mucho efecto la noticia the news came as quite a shock to us;
    producir buen/mal efecto to make a good/bad impression
    4. [vigencia] effect;
    con efecto desde with effect from;
    con efecto retroactivo retroactively;
    con efecto inmediato with immediate effect;
    un juez ha declarado sin efecto esta norma municipal a judge has declared this by-law null and void;
    tener efecto [vigencia] to come into o take effect;
    ¿desde cuándo tiene efecto esa norma? how long has that law been in force?
    5. [de balón, bola] spin;
    lanzó la falta con mucho efecto he put a lot of bend on the free kick;
    dar efecto a la pelota, golpear la pelota con efecto [en tenis] to put spin on the ball, to spin the ball;
    [en fútbol] to put bend on the ball, to bend the ball;
    dar a la bola efecto de la derecha/izquierda [en billar] to put right-hand/left-hand side on the ball;
    dar a la bola efecto alto [en billar] to put topspin on the ball
    6. Com [documento] bill
    efecto bancario bank bill;
    efectos a cobrar bills receivable;
    efecto de comercio commercial paper;
    efectos del estado government securities;
    efecto de favor accommodation bill;
    efectos a pagar bills payable;
    efectos públicos government securities
    efectos nmpl
    1. Cine & TV efectos especiales special effects;
    efectos sonoros sound effects;
    efectos visuales visual effects
    2. [posesiones] efectos personales personal possessions o effects
    3. [mercancías] goods
    efectos de consumo consumer goods
    en efecto loc adv
    indeed;
    y, en efecto, fuimos a visitar la ciudad and we did indeed visit the city;
    ¿lo hiciste tú? – en efecto did you do it? – I did indeed o indeed I did
    * * *
    m
    1 effect;
    surtir efecto take effect, work;
    efecto a largo plazo long-term effect;
    aplicarse con efecto retroactivo be applied retroactively;
    la subida con efecto retroactivo de las pensiones the retroactive increase in pensions;
    llevar a efecto carry out;
    dejar sin efecto negate, undo
    2
    :
    hacer buen/mal efecto give o create a good/bad impression
    3
    :
    al efecto for the purpose;
    en efecto indeed
    * * *
    efecto nm
    1) : effect
    2)
    en efecto : actually, in fact
    3) efectos nmpl
    : goods, property
    efectos personales: personal effects
    * * *
    1. (en general) effect
    2. (pelota) spin
    hacer efecto to take effect [pt. took; pp. taken] / to work

    Spanish-English dictionary > efecto

  • 18 действовать

    де́йств||овать
    1. (поступать) agi, efiki, fari;
    2. labori (работать);
    funkcii (о машине и т. п.);
    телефо́н не \действоватьует telefon(aparat)o ne funkcias;
    у него́ не \действоватьует пра́вая рука́ lia dekstra mano ne funkcias;
    3. (влиять) influi, eksciti, inciti;
    \действовать на не́рвы inciti nervojn, agaci;
    \действовать успокои́тельно kvietigi, mildigi;
    \действоватьующий aktiva, aganta, faranta, funkcianta;
    valida (о законах и т. п.);
    ♦ \действоватьующая а́рмия militanta (или aganta) armeo;
    \действоватьующее лицо́ театр., лит. persono, heroo;
    \действоватьующие ли́ца (на афише, в программе и т. п.) personoj, personaro, rolantoj.
    * * *
    несов.
    1) ( поступать) actuar vi, obrar vi, hacer (непр.) vt, proceder vi

    де́йствовать согла́сно зако́ну — actuar con arreglo a la ley

    де́йствовать осторо́жно — proceder con cautela

    де́йствовать сообща́ ( с кем-либо) — hacer causa común con; actuar de común acuerdo (con)

    2) ( функционировать) funcionar vi; andar (непр.) vi, marchar vi ( о механизме)

    телефо́н не де́йствует — el teléfono no funciona

    у меня́ не де́йствует пра́вая рука́ — he perdido el uso de la mano derecha

    желу́док не де́йствует — no funciona el estómago

    3) ( чем-либо) hacer uso (de); servirse (непр.) (de); emplear vt

    де́йствовать руко́й — hacer uso de su mano

    де́йствовать ножо́м — servirse de un cuchillo

    де́йствовать локтя́ми разг.dar codazos

    4) (воздействовать, влиять) actuar vi, influir (непр.) vi; producir efecto

    де́йствовать успокои́тельно — calmar vt

    де́йствовать на не́рвы — poner nervioso (a)

    лека́рство уже́ де́йствует — el medicamento ya produce efecto

    5) (о законе, постановлении) ser válido, estar en vigor, estar vigente, regir (непр.) vi
    * * *
    несов.
    1) ( поступать) actuar vi, obrar vi, hacer (непр.) vt, proceder vi

    де́йствовать согла́сно зако́ну — actuar con arreglo a la ley

    де́йствовать осторо́жно — proceder con cautela

    де́йствовать сообща́ ( с кем-либо) — hacer causa común con; actuar de común acuerdo (con)

    2) ( функционировать) funcionar vi; andar (непр.) vi, marchar vi ( о механизме)

    телефо́н не де́йствует — el teléfono no funciona

    у меня́ не де́йствует пра́вая рука́ — he perdido el uso de la mano derecha

    желу́док не де́йствует — no funciona el estómago

    3) ( чем-либо) hacer uso (de); servirse (непр.) (de); emplear vt

    де́йствовать руко́й — hacer uso de su mano

    де́йствовать ножо́м — servirse de un cuchillo

    де́йствовать локтя́ми разг.dar codazos

    4) (воздействовать, влиять) actuar vi, influir (непр.) vi; producir efecto

    де́йствовать успокои́тельно — calmar vt

    де́йствовать на не́рвы — poner nervioso (a)

    лека́рство уже́ де́йствует — el medicamento ya produce efecto

    5) (о законе, постановлении) ser válido, estar en vigor, estar vigente, regir (непр.) vi
    * * *
    v
    1) gener. (о законе, постановлении) ser vтlido, (÷åì-ë.) hacer uso (de), andar (о механизме и т.п.), emplear, (перен)(чем) esgrimir, estar en vigor, estar vigente, funcionar, hacer, influir, marchar (о механизме), proceder, producir efecto, servirse (de), actuar, afectar (на кого-л.), obrar (о желудке), operar, regir (о законе), subsistir (о законе), trabajar
    3) law. celebrar actos, estar en vigencia (о законе), tener vigencia, tener vigor
    5) mechan. accionar

    Diccionario universal ruso-español > действовать

  • 19 законное основание

    adj
    law. causa justa, excusa válida, justa causa

    Diccionario universal ruso-español > законное основание

  • 20 válido

    Del verbo valer: ( conjugate valer) \ \
    valido es: \ \
    el participio
    Del verbo validar: ( conjugate validar) \ \
    valido es: \ \
    1ª persona singular (yo) presente indicativo

    validó es: \ \
    3ª persona singular (él/ella/usted) pretérito indicativo
    Multiple Entries: valer     validar     valido     válido
    valer ( conjugate valer) verbo transitivo 1 ( tener un valor de) to be worth; ( costar) to cost; 2 (+ me/te/le etc) ( ganar):
    esta obra le valió un premio this play earned o won her a prize
    verbo intransitivo 1 (+ compl) ( tener cierto valor) to be worth; ( costar) to cost;
    vale más, pero es mejor it costs more but it's better;
    cada cupón vale por un regalo each voucher is worth a gift 2 ( tener valor no material): como profesor no vale (nada) as a teacher he's useless; vales tanto como él you're as good as he is; hacerse válido to assert oneself; hacer válido algo ‹ derecho› to assert o enforce sth 3 ( servir):
    esta no vale, es muy ancha this one's no good, it's too wide;
    no le valió de nada protestar protesting got him nowhere; no válido para algo to be useless o no good at sth 4
    vale (Esp fam)
    ¿a las ocho? — ¡vale! at eight o'clock? — sure o fine o OK?;
    ¿vale? OK?, all right?
    b) ( basta):
    ¿válido así? is that OK o enough?
    5
    más vale: más vale así it's better that way;
    más te vale ir you'd better go 6
    a) ( ser válido) [entrada/pasaporte] to be valid;
    [jugada/partido] to count
    eso no vale, estás haciendo trampa that's not fair, you're cheating;
    no vale mirar you're not allowed to look 7 (Méx fam)
    b) ( no tener valor) to be useless o no good (colloq)
    valerse verbo pronominal 1 ( servirse) válidose de algo/algn to use sth/sb 2 [anciano/enfermo]: 3 (estar permitido, ser correcto): ¡no se vale! that's not fair!
    validar ( conjugate validar) verbo transitivo to validate
    válido
    ◊ -da adjetivo
    valid
    valer
    I verbo transitivo
    1 (tener precio, costar) to cost
    2 (tener valor) to be worth ➣ Ver nota en worth
    3 (ser causa o motivo de) to earn: el suspenso le valió una reprimenda, he was told off for failing
    4 (merecer) to be worth: vale la pena leerlo, it is worth reading
    II verbo intransitivo
    1 (ser meritorio) es una mujer que vale mucho, she is a fine woman
    2 (ser útil, capaz) vale para rastrillar hojas, it is used to rake up leaves
    no vale para estudiar, he is no good at studying
    de nada vale quejarse, it is useless to complain
    3 (ropa, zapatos) to fit: ya no me vale, it doesn't fit me anymore
    validar verbo transitivo to validate
    valido m Pol Hist court favourite
    válido,-a adjetivo valid ' válido' also found in these entries: Spanish: homologar - nula - nulo - válida - valido - valer English: hold - run - valid - consent - lawful - true

    English-spanish dictionary > válido

См. также в других словарях:

  • Libro de Malaquías — Malaquías (מַלְאָכִי, Malʾaḫi, Mál akhî) es un libro del Antiguo Testamento en la Biblia cristiana y de la Tanaj en la religión judía, escrito por el profeta Malaquías. Posiblemente este no era el verdadero nombre del autor, puesto que Malaki… …   Wikipedia Español

  • Contrato de donación — Este artículo o sección sobre derecho necesita ser wikificado con un formato acorde a las convenciones de estilo. Por favor, edítalo para que las cumpla. Mientras tanto, no elimines este aviso puesto el 19 de junio de 2008. También puedes ayudar… …   Wikipedia Español

  • Wikipedia:Candidatos a artículos destacados — Ir a la tabla de contenidos Atajo WP:CADWP:CAD   [ …   Wikipedia Español

  • Colación hereditaria — La colación hereditaria ha sido un concepto ampliamente tratado por la más excelsa doctrina, prolijas han sido las tesis doctrinales que, con mayor o menor grado de detalle, han ahondado en su significado. La inefable sutilidad del tema, deviene… …   Wikipedia Español

  • Wikipedia:Café (todos) — Atajos WP:CWP:C …   Wikipedia Español

  • Prejuicio cognitivo — Saltar a navegación, búsqueda El hombre en el centro ha cometido un error en sus pasos de baile, y choca contra la mujer, que se enoja y los demás murmuran. Sólo las personas que vieron la miniserie Orgullo y prejuicio (1995) pueden entender el… …   Wikipedia Español

  • Anexo:Sesgos cognitivos — El hombre en el centro ha cometido un error en sus pasos de baile, y choca contra la mujer, que se enoja y los demás murmuran. En la obra de Jane Austen Orgullo y prejuicio (1813) se muestra claramente el prejuicio de clases sociales y cómo el… …   Wikipedia Español

  • Falacia — Este artículo o sección necesita ser wikificado con un formato acorde a las convenciones de estilo. Por favor, edítalo para que las cumpla. Mientras tanto, no elimines este aviso. También puedes ayudar wikificando otros artículos o cambiando este …   Wikipedia Español

  • Café (todos) — Wikipedia:Café (todos) Saltar a navegación, búsqueda Atajos WP:C …   Wikipedia Español

  • Vuelo 1862 de El Al — Lugar del choque del avión en Bijlmer. Fecha 4 de octubre de 1992 Causa …   Wikipedia Español

  • Tyrannosaurus —   Tyrannosaurus …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»